________________ 2. 71. 46] महाभारते [2. 72. 25 : 72 सम्यगाह गुरुः क्षत्तरुपावर्तय पाण्डवान् / / 46 न कालो दण्डमुद्यम्य शिरः कृन्तति कस्यचित् / यदि वा न निवर्तन्ते सत्कृता यान्तु पाण्डवाः / कालस्य बलमेतावद्विपरीतार्थदर्शनम् // 11 सशस्त्ररथपादाता भोगवन्तश्च पुत्रकाः // 47 आसादितमिदं घोरं तुमुलं लोमहर्षणम् / ' इति श्रीमहाभारते सभापर्वणि पाश्चालीमपकर्षद्भिः सभामध्ये तपस्विनीम् // 12 एकसप्ततितमोऽध्यायः // 71 // अयोनिजां रूपवती कुले जातां विभावरीम् / . को नु तां सर्वधर्मज्ञां परिभूय यशस्विनीम् / / 13 वैशंपायन उवाच / पर्यानयेत्सभामध्यमृते दुर्दूतदेविनम् / वनं गतेषु पार्थेषु निर्जितेषु दुरोदरे / स्त्रीधर्मिणी वरारोहां शोणितेन समुक्षिताम् // 14 धृतराष्ट्र महाराज तदा चिन्ता समाविशत् // 1 एकवस्त्रां च पाञ्चाली पाण्डवानभ्यवेक्षतीम् / तं चिन्तयानमासीनं धृतराष्ट्रं जनेश्वरम् / हृतस्वान्भ्रष्टचित्तांस्तान्हृतदारान्हृतश्रियः / / 15 निःश्वसन्तमनेकाग्रमिति होवाच संजयः / / 2 विहीनान्सर्वकामेभ्यो दासभाववशं गतान् / अवाप्य वसुसंपूर्णां वसुधां वसुधाधिप / धर्मपाशपरिक्षिप्तानशक्तानिव विक्रमे // 16 प्रव्राज्य पाण्डवानराज्याद्राजन्किमनुशोचसि // 3 क्रुद्धाममर्षितां कृष्णां दुःखितां कुरुसंसदि / धृतराष्ट्र उवाच। दुर्योधनश्च कर्णश्च कटुकान्यभ्यभाषताम् // 17 अशोच्यं तु कुतस्तेषां येषां वैरं भविष्यति / तस्याः कृपणचक्षुर्त्यां प्रदह्येतापि मेदिनी / पाण्डवैर्युद्धशौण्डैर्हि मित्रवद्भिर्महारथैः // 4 अपि शेषं भवेदद्य पुत्राणां मम संजय / / 18 संजय उवाच। भारतानां स्त्रियः सर्वा गान्धार्या सह संगताः / तवेदं सुकृतं राजन्महद्वैरं भविष्यति / प्राक्रोशन्भैरवं तत्र दृष्ट्वा कृष्णां सभागताम् / / 19 विनाशः सर्वलोकस्य सानुबन्धो भविष्यति // 5 अग्निहोत्राणि सायाह्न न चाहूयन्त सर्वशः / वार्यमाणोऽपि भीष्मेण द्रोणेन विदुरेण च / ब्राह्मणाः कुपिताश्चासन्द्रौपद्याः परिकर्षणे / 20 पाण्डवानां प्रियां भार्यां द्रौपदी धर्मचारिणीम् // 6 / आसीन्निष्टानको घोरो निर्घातश्च महानभूत् / प्राहिणोदानयेहेति पुत्रो दुर्योधनस्तव / दिवोल्काश्चापतन्घोरा राहुश्चार्कमुपाग्रसत् / सूतपुत्रं सुमन्दात्मा निर्लज्जः प्रातिकामिनम् / / 7 अपर्वणि महाघोरं प्रजानां जनयन्भयम् // 21 धृतराष्ट्र उवाच / तथैव रथशालासु प्रादुरासीद्धुताशनः / यस्मै देवाः प्रयच्छन्ति पुरुषाय पराभवम् / ध्वजाश्च व्यवशीर्यन्त भरतानामभूतये // 22 बुद्धिं तस्यापकर्षन्ति सोऽपाचीनानि पश्यति // 8 दुर्योधनस्याग्निहोत्रे प्राक्रोशन्भैरवं शिवाः / बुद्धौ कलुषभूतायां विनाशे प्रत्युपस्थिते / तास्तदा प्रत्यभाषन्त रासभाः सर्वतोदिशम् // 23 अनयो नयसंकाशो हृदयानापसर्पति // 9 प्रातिष्ठत ततो भीष्मो द्रोणेन सह संजय / अनर्थाश्चार्थरूपेण अर्थाश्चानर्थरूपिणः / कृपश्च सोमदत्तश्च बाह्रीकश्च महारथः // 24 उत्तिष्ठन्ति विनाशान्ते नरं तच्चास्य रोचते // 10 / ततोऽहमब्रुवं तत्र विदुरेण प्रचोदितः / -384