________________ 2. 60. 46 ] महाभारते [2. 61. 25 वाक्यान्युवाचामधुराणि चैव // 46 वैशंपायन उवाच। तां कृष्यमाणां च रजस्वलां च तथा तान्दुःखितान्दृष्ट्वा पाण्डवान्धृतराष्ट्रजः / स्रस्तोत्तरीयामतदर्हमाणाम् / क्लिश्यमानां च पाञ्चालीं विकर्ण इदमब्रवीत् // 11 वृकोदरः प्रेक्ष्य युधिष्ठिरं च याज्ञसेन्या यदुक्तं तद्वाक्यं विब्रूत पार्थिवाः / चकार कोपं परमार्तरूपः // 47 अविवेकेन वाक्यस्य नरकः सद्य एव नः // 12 इति श्रीमहाभारते सभापर्वणि षष्टितमोऽध्यायः॥ 6 // भीष्मश्च धृतराष्ट्रश्च कुरुवृद्धतमावुभौ / 61 समेत्य नाहतुः किंचिद्विदुरश्च महामतिः // 13 भीम उवाच / भारद्वाजोऽपि सर्वेषामाचार्यः कृप एव च / भवन्ति देशे बन्धक्यः कितवानां युधिष्ठिर / अत एतावपि प्रश्नं नाहतुर्द्विजसत्तमौ // 14 न ताभिस्त दीव्यन्ति दया चैवास्ति तास्वपि // 1 ये त्वन्ये पृथिवीपालाः समेताः सर्वतो दिशः / काश्यो यद्वलिमाहाद्रिव्यं यच्चान्यदुत्तमम् / कामक्रोधौ समुत्सृज्य ते ब्रुवन्तु यथामति // 15 तथान्ये पृथिवीपाला यानि रत्नान्युपाहरन् // 2 यदिदं द्रौपदी वाक्यमुक्तवत्यसकृच्छुभा / वाहनानि धनं चैव कवचान्यायुधानि च / विमृश्य कस्य कः पक्षः पार्थिवा वदतोत्तरम् // 16 राज्यमात्मा वयं चैव कैतवेन हृतं परैः // 3 एवं स बहुशः सर्वानुक्तवांस्तान्सभासदः / न च मे तत्र कोपोऽभूत्सर्वस्येशो हि नो भवान् / न च ते पृथिवीपालास्तमूचुः साध्वसाधु वा // 17 इदं त्वतिकृतं मन्ये द्रौपदी यत्र पण्यते // 4 उक्त्वा तथासकृत्सर्वान्विकर्णः पृथिवीपतीन् / एषा ह्यनहती बाला पाण्डवान्प्राप्य कौरवैः / पाणिं पाणौ विनिष्पिष्य निःश्वसन्निदमब्रवीत्॥१८ त्वत्कृते क्लिश्यते क्षुदैर्नृशंसैनिकृतिप्रियः // 5 विब्रूत पृथिवीपाला वाक्यं मा वा कथंचन / अस्याः कृते मन्युरयं त्वयि राजन्निपात्यते / मन्ये न्याय्यं यदत्राहं तद्धि वक्ष्यामि कौरवाः // 19 बाहू ते संप्रधक्ष्यामि सहदेवाग्निमानय // 6 चत्वार्याहुर्नरश्रेष्ठा व्यसनानि महीक्षिताम् / अर्जुन उवाच / मृगयां पानमक्षांश्च ग्राम्ये चैवातिसक्तताम् // 20 न पुरा भीमसेन त्वमीदृशीर्वदिता गिरः / एतेषु हि नरः सक्तो धर्ममुत्सृज्य वर्तते / परैस्ते नाशितं नूनं नृशंसैधर्मगौरवम् / / 7 तथायुक्तेन च कृतां क्रियां लोको न मन्यते // 21 न सकामाः परे कार्या धर्ममेवाचरोत्तमम् / तदयं पाण्डुपुत्रेण व्यसने वर्तता भृशम् / भ्रातरं धार्मिकं ज्येष्ठं नातिक्रमितुमर्हति // 88 समाहूतेन कितवैरास्थितो द्रौपदीपणः // 22 आहूतो हि परै राजा क्षात्रधर्ममनुस्मरन् / साधारणी च सर्वेषां पाण्डवानामनिन्दिता। दीव्यते परकामेन तन्नः कीर्तिकरं महत् / / 9 / जितेन पूर्वं चानेन पाण्डवेन कृतः पणः // 23 भीमसेन उवाच। इयं च कीर्तिता कृष्णा सौबलेन पणार्थिना / एवमस्मिकृतं विद्यां यद्यन्याहं धनंजय / एतत्सर्वं विचार्याहं मन्ये न विजितामिमाम् // 24 दीप्तेऽनौ सहितौ बाहू निर्दहेयं बलादिव // 10 / एतच्छ्रुत्वा महानादः सभ्यानामुदतिष्ठत / -368 -