________________ 2. 45. 26 ] महाभारते [2. 45.52 यन्नैव मधु शक्राय धारयन्त्यमरस्त्रियः / अयमुत्सहते राजश्रियमाहर्तुमक्षवित् / तदस्मै कांस्यमाहार्षीद्वारुणं कलशोदधिः // 26 द्यूतेन पाण्डुपुत्रस्य तदनुज्ञातुमर्हसि // 40 शैक्यं रुक्मसहस्रस्य बहुरत्नविभूषितम् / धृतराष्ट्र उवाच। दृष्ट्वा च मम तत्सर्वे ज्वररूपमिवाभवत् // 27 क्षत्ता मत्री महाप्राज्ञः स्थितो यस्यास्मि शासने / गृहीत्वा तत्तु गच्छन्ति समुद्रौ पूर्वदक्षिणौ / तेन संगम्य वेत्स्यामि कार्यस्यास्य विनिश्चयम्॥४१ तथैव पश्चिमं यान्ति गृहीत्वा भरतर्षभ // 28 स हि धर्म पुरस्कृत्य दीर्घदर्शी परं हितम् / उत्तरं तु न गच्छन्ति विना तात पतत्रिभिः। उभयोः पक्षयोर्युक्तं वक्ष्यत्यर्थविनिश्चयम् // 42 इदं चाद्भुतमत्रासीत्तन्मे निगदतः शृणु // 29 दुर्योधन उवाच / पूर्णे शतसहस्रे तु विप्राणां परिविष्यताम् / निवर्तयिष्यति त्वासौ यदि क्षत्ता समेष्यति / स्थापिता तत्र संज्ञाभूच्छङ्खो मायति नित्यशः।।३० निवृत्ते त्वयि राजेन्द्र मरिष्येऽहमसंशयम् // 43 मुहुर्मुहुः प्रणदतस्तस्य शङ्खस्य भारत / उत्तमं शब्दमश्रीषं ततो रोमाणि मेऽहृषन् // 31 स मयि त्वं मृते राजन्विदुरेण सुखी भव / पार्थिवैर्बहुभिः कीर्णमुपस्थानं दिक्षुभिः / भोक्ष्यसे पृथिवीं कृत्स्नां किं मया त्वं करिष्यसि॥४४ सर्वरत्नान्युपादाय पार्थिवा वै जनेश्वर // 32 वैशंपायन उवाच / यज्ञे तस्य महाराज पाण्डुपुत्रस्य धीमतः / आर्तवाक्यं तु तत्तस्य प्रणयोक्तं निशम्य सः। वैश्या इव महीपाला द्विजातिपरिवेषकाः // 33 धृतराष्ट्रोऽब्रवीत्प्रेष्यान्दुर्योधनमते स्थितः // 45 न सा श्रीदेवराजस्य यमस्य वरुणस्य वा। स्थूणासहौव्हतीं शतद्वारा सभां मम / गुह्यकाधिपतेर्वापि या श्री राजन्युधिष्ठिरे // 34 मनोरमां दर्शनीयामाशु कुर्वन्तु शिल्पिनः // 46 तां दृष्ट्वा पाण्डुपुत्रस्य श्रियं परमिकामहम् / / ततः संस्तीर्य रत्नस्तामक्षानावाप्य सर्वशः / शान्तिं न परिगच्छामि दह्यमानेन चेतसा // 35 सुकृतां सुप्रवेशां च निवेदयत मे शनैः // 47 शकुनिरुवाच / दुर्योधनस्य शान्त्यर्थमिति निश्चित्य भूमिपः / यामेतामुत्तमां लक्ष्मी दृष्टवानसि पाण्डवे / धृतराष्ट्रो महाराज प्राहिणोद्विदुराय वै // 48 तस्याः प्राप्तावुपायं मे शृणु सत्यपराक्रम // 36 अपृष्ट्वा विदुरं ह्यस्य नासीत्कश्चिद्विनिश्चयः / अहमक्षेष्वभिज्ञातः पृथिव्यामपि भारत / यूतदोषांश्च जानन्स पुत्रस्नेहादकृष्यत / / 49 हृदयज्ञः पणज्ञश्च विशेषज्ञश्च देवने // 37 तच्छ्रुत्वा विदुरो धीमान्कलिद्वारमुपस्थितम् / द्यूतप्रियश्च कौन्तेयो न च जानाति देवितुम् / विनाशमुखमुत्पन्नं धृतराष्ट्रमुपाद्रवत् / / 50 आहूतश्चैष्यति व्यक्तं दीव्यावेत्याह्वयस्व तम्॥ 38 सोऽभिगम्य महात्मानं भ्राता भ्रातरमग्रजम् / वैशंपायन उवाच। मूर्जा प्रणम्य चरणाविदं वचनमब्रवीत् / / 51 एवमुक्तः शकुनिना राजा दुर्योधनस्तदा / नाभिनन्दामि ते राजन्व्यवसायमिमं प्रभो। धृतराष्ट्रमिदं वाक्यमपदान्तरमब्रवीत् // 39 / पुत्रैर्भेदो यथा न स्याद्दयूतहेतोस्तथा कुरु // 52 -346 -