________________ 2. 45. 53] सभापर्व [2. 46. 20 धृतराष्ट्र उवाच / दुर्योधनमिदं वाक्यमुवाच विजने पुनः॥ 6 क्षत्तः पुत्रेषु पुत्रमें कलहो न भविष्यति / अलं यतेन गान्धारे विदुरो न प्रशंसति / दिवि देवाः प्रसादं नः करिष्यन्ति न संशयः।।५३ न ह्यसौ सुमहाबुद्धिरहितं नो वदिष्यति // 7 अशुभं वा शुभं वापि हितं वा यदि वाहितम् / हितं हि परमं मन्ये विदुरो यत्प्रभाषते / प्रवर्ततां सुहृद्द्यूतं दिष्टमेतन्न संशयः // 54 क्रियतां पुत्र तत्सर्वमेतन्मन्ये हितं तव // 8 मयि संनिहिते चैव भीष्मे च भरतर्षभे / देवर्षिर्वासवगुरुर्देवराजाय धीमते / अनयो दैवविहितो न कथंचिद्भविष्यति // 55 यत्प्राह शास्त्रं भगवान्बृहस्पतिरुदारधीः // 9 गच्छ त्वं रथमास्थाय हयैर्वातसमैर्जवे / तद्वेद विदुरः सर्वं सरहस्यं महाकविः। खाण्डवप्रस्थमद्यैव समानय युधिष्ठिरम् // 56 स्थितश्च वचने तस्य सदाहमपि पुत्रक // 10 न वार्यो व्यवसायो मे विदुरैतद्भवीमि ते / विदुरो वापि मेधावी कुरूणां प्रवरो मतः / दैवमेव परं मन्ये येनैतदुपपद्यते // 57 उद्धवो वा महाबुद्धिवृष्णीनामर्चितो नृप // 11 इत्युक्तो विदुरो धीमान्नैतदस्तीति चिन्तयन् / द्यूतेन तदलं पुत्र द्यूते भेदो हि दृश्यते। आपगेयं महाप्राज्ञमभ्यगच्छत्सुदुःखितः / / 58 भेदे विनाशो राज्यस्य तत्पुत्र परिवर्जय // 12 इति श्रीमहाभारते सभापर्वणि पित्रा मात्रा च पुत्रस्य यद्वै कार्य परं स्मृतम् / पञ्चचत्वारिंशोऽध्यायः // 45 // प्राप्तस्त्वमसि तत्तात पितृपैतामहं पदम् / / 13 अधीतवान्कृती शास्त्रे लालितः सततं गृहे / - जनमेजय उवाच / भ्रातृज्येष्ठः स्थितो राज्ये विन्दसे किं न शोभनम // कथं समभवद्यूतं भ्राणां तन्महात्ययम् / पृथग्जनैरलभ्यं यद्भोजनाच्छादनं परम् / यत्र तद्व्यसनं प्राप्तं पाण्डवैर्म पितामहैः / / 1 तत्प्राप्तोऽसि महाबाहो कस्माच्छोचसि पुत्रक // 15 के च तत्र सभास्तारा राजानो ब्रह्मवित्तम / स्फीतं राष्ट्र महाबाहो पितृपैतामहं महत् / के चैनमन्वमोदन्त के चैनं प्रत्यषेधयन् // 2 नित्यमाज्ञापयन्भासि दिवि देवेश्वरो यथा // 16 विस्तरेणैतदिच्छामि कथ्यमानं त्वया द्विज / तस्य ते विदितप्रज्ञ शोकमूलमिदं कथम् / मूलं ह्येतद्विनाशस्य पृथिव्या द्विजसत्तम / / 3 समुत्थितं दुःखतरं तन्मे शंसितुमर्हसि // 17 सूत उवाच / दुर्योधन उवाच। एवमुक्तस्तदा राज्ञा व्यासशिष्यः प्रतापवान् / अश्नाम्याच्छादयामीति प्रपश्यन्पापपूरुषः / आचचक्षे यथावृत्तं तत्सर्वं सर्ववेदवित् // 4 नामर्ष कुरुते यस्तु पुरुषः सोऽधमः स्मृतः॥ 18 वैशंपायन उवाच / न मां प्रीणाति राजेन्द्र लक्ष्मीः साधारणा विभो / शृणु मे विस्तरेणेमां कथां भरतसत्तम / ज्वलितामिव कौन्तेये श्रियं दृष्ट्वा च विव्यथे॥१९ भूय एव महाराज यदि ते श्रवणे मतिः // 5 सर्वां हि पृथिवीं दृष्ट्वा युधिष्ठिरवशानुगाम् / विदुरस्य मतं ज्ञात्वा धृतराष्ट्रोऽम्बिकासुतः। स्थिरोऽस्मि योऽहं जीवामि दुःखादेतद्रवीमि ते॥२० -347 -