________________ 2. 44. 22 ] सभापर्व [2. 45. 25 दुर्योधन उवाच। दुर्योधन उवाच। त्वमेव कुरुमुख्याय धृतराष्ट्राय सौबल / अश्नाम्याच्छादये चाहं यथा कुपुरुषस्तथा। निवेदय यथान्यायं नाहं शक्ष्ये निशंसितुम् / / 22 अमर्षं धारये चोग्रं तितिक्षन्कालपर्ययम् / / 12 इति श्रीमहाभारते सभापर्वणि अमर्षणः स्वाः प्रकृतीरभिभूय परे स्थिताः / चतुश्चत्वारिंशोऽध्यायः // 44 // क्लेशान्मुमुक्षुः परजान्स वै पुरुष उच्यते // 13 संतोषो वै श्रियं हन्ति अभिमानश्च भारत / वैशंपायन उवाच / अनुक्रोशभये चोभे यैर्वृतो नाश्नुते महत् // 14 अनुभूय तु राज्ञस्तं राजसूयं महाक्रतुम् / / न मामवति तद्भुक्तं श्रियं दृष्ट्वा युधिष्ठिरे / युधिष्ठिरस्य नृपतेर्गान्धारीपुत्रसंयुतः // 1 . ज्वलन्तीमिव कौन्तेये विवर्णकरणीं मम // 15 प्रियकृन्मतमाज्ञाय पूर्वं दुर्योधनस्य तत् / सपत्नानृध्यतोऽऽत्मानं हीयमानं निशाम्य च / प्रज्ञाचक्षुषमासीनं शकुनिः सौबलस्तदा // 2 अदृश्यामपि कौन्तेये स्थितां पश्यन्निवोद्यताम् / दुर्योधनवचः श्रुत्वा धृतराष्ट्रं जनाधिपम् / तस्मादहं विवर्णश्च दीनश्च हरिणः कृशः // 16 उपगम्य महाप्राज्ञं शकुनिर्वाक्यमब्रवीत् // 3 अष्टाशीतिसहस्राणि स्नातका गृहमेधिनः / / दुर्योधनो महाराज विवर्णो हरिणः कृशः / त्रिंशदासीक एकैको यान्बिभर्ति युधिष्ठिरः // 17 दीनश्चिन्तापरश्चैव तद्विद्धि भरतर्षभ // 4 दशान्यानि सहस्राणि नित्यं तत्रान्नमुत्तमम् / न वै परीक्षसे सम्यगसह्यं शत्रुसंभवम् / भुञ्जते रुक्मपात्रीभियुधिष्ठिरनिवेशने // 18 ज्येष्ठपुत्रस्य शोकं त्वं किमर्थं नावबुध्यसे // 5 कदलीमृगमोकानि कृष्णश्यामारुणानि च / धृतराष्ट्र उवाच / काम्बोजः प्राहिणोत्तस्मै परार्ध्यानपि कम्बलान्॥१९ दुर्योधन कुतोमूलं भृशमार्तोऽसि पुत्रक। रथयोषिद्गवाश्वस्य शतशोऽथ सहस्रशः / श्रोतव्यश्चेन्मया सोऽर्थो हि मे कुरुनन्दन // 6 त्रिंशतं चोष्ट्रवामीनां शतानि विचरन्त्युत // 20 अयं त्वां शकुनिः प्राह विवर्णं हरिणं कृशम् / पृथग्विधानि रत्नानि पार्थिवाः पृथिवीपते। चिन्तयंश्च न पश्यामि शोकस्य तव संभवम् // 7 आहरन्क्रतुमुख्येऽस्मिन्कुन्तीपुत्राय भूरिशः / / 21 ऐश्वर्य हि महत्पुत्र त्वयि सर्वं समर्पितम् / न क्वचिद्धि मया दृष्टस्तादृशो नैव च श्रुतः। भ्रातरः सुहृदश्चैव नाचरन्ति तवाप्रियम् // 8 यादृग्धनागमो यज्ञे पाण्डुपुत्रस्य धीमतः॥ 22 आच्छादयसि प्रावारानश्नासि पिशितौदनम्। अपर्यन्तं धनौघं तं दृष्ट्वा शत्रोरहं नृप / आजानेया वहन्ति त्वां केनासि हरिणः कृशः // 9 शर्म नैवाधिगच्छामि चिन्तयानोऽनिशं विभो॥२३ शयनानि महार्हाणि योषितश्च मनोरमाः / ब्राह्मणा वाटधानाश्च गोमन्तः शतसंघशः / गुणवन्ति च वेश्मानि विहाराश्च यथासुखम् // 10 / त्रैखर्वं बलिमादाय द्वारि तिष्ठन्ति वारिताः // 24 देवानामिव ते सर्वं वाचि बद्धं न संशयः / कमण्डलनुपादाय जातरूपमया शुभान् / / स दीन इव दुर्धर्षः कस्माच्छोचसि पुत्रक // 11 / एवं बलिं समादाय प्रवेशं लेभिरे ततः / / 25 म. भा. 44 - 345 -