________________ 1. 98. 6] महाभारते [1. 99.1 ममता नाम तस्यासीद्भार्या परमसंमता // 6 अपश्यन्मजनगतः स्रोतसाभ्याशमागतम् // 21 उतथ्यस्य यवीयांस्तु पुरोधास्त्रिदिवौकसाम् / जग्राह चैनं धर्मात्मा बलिः सत्यपराक्रमः / बृहस्पतिवृहत्तेजा ममतां सोऽन्वपद्यत // 7 ज्ञात्वा चैनं स वक्रेऽथ पुत्रार्थं मनुजर्षभ / / 22 उवाच ममता तं तु देवरं वदतां वरम् / / संतानार्थं महाभाग भार्यासु मम मानद। अन्तर्वत्नी अहं भ्रात्रा ज्येष्ठेनारम्यतामिति // 8 पुत्रान्धर्मार्थकुशलानुत्पादयितुमर्हसि // 23 अयं च में महाभाग कुक्षावेव बृहस्पते / एवमुक्तः स तेजस्वी तं तथेत्युक्तवानृषिः / औतथ्यो वेदमत्रैव षडङ्ग प्रत्यधीयत // 9 तस्मै स राजा स्वां भार्यां सुदेष्णां प्राहिणोत्तदा // 24 अमोघरेतास्त्वं चापि नूनं भवितुमर्हसि / अन्धं वृद्धं च तं मत्वा न सा देवी जगाम ह। तस्मादेवंगतेऽद्य त्वमुपारमितुमर्हसि / / 10 स्वां तु धात्रेयिकां तस्मै वृद्धाय प्राहिणोत्तदा / / 25 एवमुक्तस्तया सम्यग्बृहत्तेजा बृहस्पतिः / तस्यां काक्षीवदादीन्स शूद्रयोनावृषिर्वशी / कामात्मानं तदात्मानं न शशाक नियच्छितुम् / / 11 जनयामास धर्मात्मा पुत्रानेकादशैव तु // 26 संबभूव ततः कामी तया सार्धमकामया। काक्षीवदादीन्पुत्रांस्तान्दृष्ट्वा सर्वानधीयतः। उत्सृजन्तं तु तं रेतः स गर्भस्थोऽभ्यभाषत // 12 उवाच तमृषि राजा ममैत इति वीर्यवान् // 27 भोस्तात कन्यस वदे द्वयोर्नास्त्यत्र संभवः / नेत्युवाच महर्षितं ममैवैत इति ब्रुवन् / अमोघशुक्रश्च भवान्पूर्वं चाहमिहागतः // 13 / शूद्रयोनौ मया हीमे जाताः काक्षीवदादयः // 28 शशाप तं ततः क्रुद्ध एवमुक्तो बृहस्पतिः / अन्धं वृद्धं च मां मत्वा सुदेष्णा महिषी तव / उतथ्यपुत्रं गर्भस्थं निर्भर्त्य भगवानृषिः / / 14 अवमन्य ददौ मूढा शूद्रां धात्रेयिकां हि मे // 29 यस्मात्त्वमीदृशे काले सर्वभूतेप्सिते सति / ततः प्रसादयामास पुनस्तमृषिसत्तमम् / / एवमात्थ वचस्तस्मात्तमो दीर्घ प्रवेक्ष्यसि // 15 बलिः सुदेष्णा भार्यां च तस्मै तां प्राहिणोत्पुनः॥३० स वै दीर्घतमा नाम शापादृषिरजायत / तां स दीर्घतमाङ्गेषु स्पृष्ट्वा देवीमथाब्रवीत् / बृहस्पतेबृहत्कीर्तेबृहस्पतिरिवौजसा / / 16 भविष्यति कुमारस्ते तेजस्वी सत्यवागिति // 31 स पुत्राञ्जनयामास गौतमादीन्महायशाः / तत्राङ्गो नाम राजर्षिः सुदेष्णायामजायत / ऋषेरुतथ्यस्य तदा संतानकुलवृद्धये // 17 एवमन्ये महेष्वासा ब्राह्मणैः क्षत्रिया भुवि // 32 लोभमोहाभिभूतास्ते पुत्रास्तं गौतमादयः / / जाताः परमधर्मज्ञा वीर्यवन्तो महाबलाः। काष्ठे समुद्ने प्रक्षिप्य गङ्गायां समवासृजन // 18 एतच्छ्रुत्वा त्वमप्यत्र मातः कुरु यथेप्सितम् // 33 न स्यादन्धश्च वृद्धश्च भर्तव्योऽयमिति स्म ते / इति श्रीमहाभारते आदिपर्वणि चिन्तयित्वा ततः क्रूराः प्रतिजग्मुरथो गृहान् // 19 अष्टनवतितमोऽध्यायः // 98 // सोऽनुस्रोतस्तदा राजन्प्लवमान ऋषिस्ततः / जगाम सुबहून्देशानन्धस्तेनोडुपेन ह // 20 भीष्म उवाच / तं तु राजा बलि म सर्वधर्मविशारदः / | पुनर्भरतवंशस्य हेतुं संतानवृद्धये / - 148 -