________________ 1. 67.7] आदिपर्व [1. 67. 33 आत्मनैवात्मनो दानं कर्तुमर्हसि धर्मतः / / 7 प्रेषयिष्ये तवार्थाय वाहिनी चतुरङ्गिणीम् / अष्टावेव समासेन विवाहा धर्मतः स्मृताः / तया त्वामानयिष्यामि निवासं स्वं शुचिस्मिते॥२० ब्राह्मो दैवस्तथैवार्षः प्राजापत्यस्तथासुरः / / 8 इति तस्याः प्रतिश्रुत्य स नृपो जनमेजय / गान्धर्वो राक्षसश्चैव पैशाचश्चाष्टमः स्मृतः / मनसा चिन्तयन्प्रायात्काश्यपं प्रति पार्थिवः॥ 21 तेषां धर्मान्यथापूर्वं मनुः स्वायंभुवोऽब्रवीत् // 9 भगवांस्तपसा युक्तः श्रुत्वा किं नु करिष्यति / प्रशस्तांश्चतुरः पूर्वान्ब्राह्मणस्योपधारय / एवं संचिन्तयन्नेव प्रविवेश स्वकं पुरम् / / 22 षडानुपूर्व्या क्षत्रस्य विद्धि धाननिन्दिते // 10 मुहूर्तयाते तस्मिंस्तु कण्वोऽप्याश्रममागमत् / राज्ञां तु राक्षसोऽप्युक्तो विशूद्रेष्वासुरः स्मृतः / शकुन्तला च पितरं ह्रिया नोपजगाम तम् / / 23 पञ्चानां तु त्रयो धा द्वावधौ स्मृताविह / / 11 विज्ञायाथ च तां कण्वो दिव्यज्ञानो महातपाः / पैशाचश्चासुरश्चैव न कर्तव्यौ कथंचन / उवाच भगवान्प्रीतः पश्यन्दिव्येन चक्षुषा / / 24 अनेन विधिना कार्यो धर्मस्यैषा गतिः स्मृता // 12 त्वयाद्य राजान्वयया मामनादृत्य यत्कृतः / गान्धर्वराक्षसौ क्षत्रे धौ तौ मा विशङ्किथाः। पुंसा सह समायोगो न स धर्मोपघातकः / / 25 पृथग्वा यदि वा मिश्री कर्तव्यौ नात्र संशयः // 13 क्षत्रियस्य हि गान्धर्वो विवाहः श्रेष्ठ उच्यते / सा त्वं मम सकामस्य सकामा वरवर्णिनि / सकामायाः सकामेन निर्मत्रो रहसि स्मृतः / / 26 गान्धर्वेण विवाहेन भार्या भवितुमर्हसि / / 14 धर्मात्मा च महात्मा च दुःषन्तः पुरुषोत्तमः / शकुन्तलोवाच / अभ्यगच्छः पतिं यं त्वं भजमानं शकुन्तले / / 27 महात्मा जनिता लोके पुत्रस्तव महाबलः / यदि धर्मपथस्त्वेष यदि चात्मा प्रभुर्मम / य इमां सागरापाङ्गां कृत्स्ना भोक्ष्यति मेदिनीम्॥२८ प्रदाने पौरवश्रेष्ठ शृणु मे समयं प्रभो // 15 परं चाभिप्रयातस्य चक्रं तस्य महात्मनः / सत्यं मे प्रतिजानीहि यत्त्वां वक्ष्याम्यहं रहः / भविष्यत्यप्रतिहतं सततं चक्रवर्तिनः // 29 मम जायेत यः पुत्रः स भवेत्त्वदनन्तरम् / / 16 ततः प्रक्षाल्य पादौ सा विश्रान्तं मुनिमब्रवीत् / युवराजो महाराज सत्यमेतद्ब्रवीहि मे। विनिधाय ततो भारं संनिधाय फलानि च // 30 बद्येतदेवं दुःषन्त अस्तु मे संगमस्त्वया // 17 मया पतिवृतो योऽसौ दुःषन्तः पुरुषोत्तमः / वैशंपायन उवाच / तस्मै ससचिवाय त्वं प्रसादं कर्तुमर्हसि / / 31 एवमस्त्विति तां राजा प्रत्युवाचाविचारयन् / कण्व उवाच / अपि च त्वां नयिष्यामि नगरं स्वं शुचिस्मिते / प्रसन्न एव तस्याहं त्वत्कृते वरवर्णिनि / क्या त्वमर्हा सुश्रोणि सत्यमेतद्ब्रवीमि ते // 18 गृहाण च वरं मत्तस्तत्कृते यदभीप्सितम् / / 32 एवमुक्त्वा स राजर्पिस्तामनिन्दितगामिनीम् / बाह विधिवत्पाणावुवास च तया सह / / 19 वैशंपायन उवाच। विश्वास्य चैनां स प्रायादब्रवीच्च पुनः पुनः। / ततो धर्मिष्ठतां वने राज्याच्चास्खलनं तथा / - 99 -