Page Text
________________ 50 तत्त्वचिन्तामणिटिप्पनिका सुखबोधिका तदवच्छिन्नलौकिकप्रत्यक्षात्मकसाध्यस्य व्यापकं यदुद्भूतरूपवत्त्वं तद्वयभिचारेण साधनावच्छिन्नपक्षधर्मावच्छिन्नसाध्यव्यभिचारित्वस्य तदभाववद्वृत्तित्वम् उन्नेयमिति। व्यभिचारित्वमेवेति। एवकारेण तद्व्यभिचारेण साधनावच्छिन्नपक्षधर्मावच्छिन्नसाध्यव्यापकोपाधिव्यभिचारवति तादृशपक्षधर्मसाधनरूपविशेषणविशिष्टे शुद्धसाध्याव्यभिचारायोगो व्यवच्छिद्यते एवकारेणेत्यर्थः। तथा चशुद्धसाध्यव्यभिचारस्य व्यापकत्वं तत्तद्विशेषणविशिष्टावच्छिन्नसाध्यव्यापकव्यभिचारोपाधिव्याप्यत्वमितिभावः। विशेषणाव्यभिचारिणीतिमूलम्। विशेषणाव्यभिचारिणोध्वंसो विनाशीजन्यत्वात् इत्यत्र विशेषणं जन्यत्वंसाध्यस्य विशेषणम् तस्याव्यभिचारिणि जन्यत्वे साधने विशिष्टसाध्यस्य जन्यत्वं विशिष्टविनाशित्वस्य साध्यस्य व्यापकं यद्भावत्वमुपाधिः / तद्व्यभिचारेण तदभावध्वंसवृत्तित्वेन जन्यत्वस्य जन्यत्वावच्छिन्नविनाशित्वाभाववद्वृत्तित्वसिद्धिदशायां विशेषणव्यभिचारित्वबाधसहकारेण विनाशित्वव्यभिचारः सिद्धयति। अत एवनार्थान्तरं विशेषणाव्यभिचारित्वेन ज्ञाते साधने विशिष्टव्यभिचारः सिद्धयन् विशेष्यसाध्याव्यभिचारम् आदायैव सिद्धयति पक्षधर्मताबलात् अन्यथा प्रतीतेरपर्यवसानात् / न च पक्षधर्मताबलात् प्रकृतसिद्धौ अर्थान्तरम् / यद्वा प्रत्यक्षस्पर्शाश्रयत्वं प्रत्यक्षत्वव्यभिचारि द्रव्यत्वाव्यभिचारित्वेसति द्रव्यप्रत्यक्षत्वव्यापकव्यभिचारित्वात् महत्त्ववत्, तथा मित्रातनयत्वं श्यामत्वव्यभिचारि मित्रातनयनत्वाव्यभिचारित्वे सति श्याममित्रातनयत्वव्यापकव्यभिचारित्वात् अघटत्ववत्, अव्यभिचारश्च तत्समानाधिकरणात्यन्ताभावाप्रतियोगित्वं तच्चाभेदेऽपि। अत एव नार्थान्तरम् / अन्यथा शुद्धसाध्यव्यभिचारस्य प्रश्ने विशिष्टसाध्यव्यभिचारेणोत्तरेऽर्थान्तरमेव प्रकृतासम्बद्धत्वात्।नचशुद्धसाध्यव्यभिचारोन्नयनार्थमादौ विशिष्टव्यभिचारः साध्यः। तथाचप्रकृतोपयोगित्वात् नार्थान्तरत्वमिति वाच्यम् / तथापि अप्राप्तकालत्वात् निराकाङ्क्षत्वात् तदभिधानं दूषणावहमेवेति आदौ शुद्धसाध्यव्यभिचार एवोद्भावनीयः। तत् कथमित्याकाङ्क्षायामेव विशेषणवति व्यापकसाध्यव्यभिचारस्य उपन्यासात् अप्राप्तकालत्वमर्थान्तरत्वमेवेति भावः। तदेव विवृणोति - न हीति टीका / विशिष्टव्यभिचारसाधनानन्तरं जन्यत्वविशिष्टविनाशित्वव्यभिचारसिद्धयनन्तरं विशेष्यव्यभिचारः विनाशित्वव्यभिचारः। तस्य साधनमनुमानम्।येनेति।प्रकृतासम्बद्धत्वात् इति / अर्थान्तरत्वं यथाकथञ्चित्प्रकृतसम्बद्धत्वेऽपिअप्राप्तकालत्वमितिशेषः। किन्त्विति। तत्सिद्धिरेव विशिष्टसाध्यव्यभिचारसिद्धिरेव / विशेष्यव्यभिचारसिद्धिरिति / पक्षधर्मताबलात् विशेषणाभावबाधसहकारेण विशेष्य
| SR No. | 004316 |
| Book Title | Tattva Chintamani |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Nagin G Shah |
| Publisher | B L Institute of Indology |
| Publication Year | 2005 |
| Total Pages | 620 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 14 MB |