Page Text
________________ तत्त्वचिन्तामणिटिप्पनिका सुखबोधिका / अथोपाध्याभासनिरूपणम् / अथोपाध्याभासाः।असाधारणविपर्ययः, यथाअन्वयव्यतिरेकिणिसाध्ये बाधोनीतान्यपक्षेतरत्वम्।अप्रसिद्धसाध्यविपर्ययः, यथा केवलान्वयिनिसाध्ये पक्षेतरत्वादिः / बाधितसाध्यविपर्ययः, यथावह्निरुष्ण: तेजस्त्वात् इत्यत्र अकृतकत्वम्। पक्षाव्यापकविपर्ययः, यथा क्षित्यादिकं सकर्तृकं कार्यत्वात् इत्यत्र अणुव्यतिरिक्तत्वम् / अत्राणुव्यतिरिक्तत्वव्यतिरेकस्यक्षित्यादेरेकदेशवृत्त्याभागासिद्धेः।पूर्वसाधनव्यतिरेकः, यथाशर्करारस: अनित्यः अनित्यवृत्तिगुणत्वात्। स नित्यः रसनेन्द्रियजन्यनिर्विकल्प-.. कविषयत्वात् रसत्ववदित्यादौ / पूर्वसाधनतायाः प्रयोगानुरोधित्वेनाव्यवस्थितत्वात् कदाचिन्नित्यत्वसाधनव्यतिरेकस्योपाधित्वंकदाचिदनित्यत्वसाधनव्यतिरेकित्वस्येति वस्तुव्यवस्था न स्यात् उपाधेर्नित्यदोषत्वात् / न हि यत् येन सोपाधिसम्बद्धं तत् तेन अनुपाधित्वसम्बद्धंसम्भवति, नतुसत्प्रतिपक्षोच्छेदः पूर्वसाधनव्यतिरेकस्यानुपाधित्वे बीजम्, स्थापनाया यत्राभासत्वं तत्र पूर्वसाधनव्यतिरेकस्य साध्याव्यापकत्वेनानुपाधित्वात् / न च पूर्वहेतोस्तत एवासाधकत्वात् सत्प्रतिपक्षवैयर्थ्यं तत्रेति वाच्यम् / अगृह्यमाणविशेषदशायां सत्प्रतिपक्षसम्भवात् / पूर्वसाधनव्याप्यव्यतिरेकः, यथा अकर्तृकत्वानुमाने नित्यत्वादिः / पक्षविपक्षान्यतरान्यः, यथा प्रसिद्धानुमाने पर्वतजलहदान्यतरान्यत्वम् / पक्षेतरसाध्याभावः', यथात्रैव पर्वतेतराग्निमत्त्वम् / न चात्र 'व्यर्थविशेषणत्वंदूषणम्, तत्त्वेऽप्युपाधेराभासत्वात्। तत्तुल्यश्च, यथात्रैवपर्वतेतरेन्धनवत्त्वम् / एवं वह्निसामा यादिकमूह्यम्। [उपाध्याभासनिरूपणम्। [48A] साधनव्यतिरेकस्य उपाधित्वे नियमो नास्तीति मूलस्य भावार्थमुद्घाटयति। अत्रेति टीका। नियमभङ्गस्य स्थलं दर्शयति - साध्यव्यापकत्वे सतीति / यथा क्षितिः सकर्तृका कार्यत्वात् इति स्थापनादूषणं च। 1. पक्षेतरसाध्याधारः इति पाठान्तरं गुणरत्नस्वीकृतम् / 2. व्यर्थविशेष्यत्वमिति पाठान्तरं गुणरत्नेन स्वीकृतम् /
| SR No. | 004316 |
| Book Title | Tattva Chintamani |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Nagin G Shah |
| Publisher | B L Institute of Indology |
| Publication Year | 2005 |
| Total Pages | 620 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 14 MB |