Shantinath Mahakavyam Part 02

SR No.: 004313
Original Sutra Author: N/A
Author: Vijaydarshansuri
Publisher: Nemidarshan Gyanshala
Publication Year: 1966
Total Pages: 288
Language: Sanskrit, Hindi
Classification: Book_Devnagari
File Size: 29 MB

Page 52

था. विजयदर्शनसूरीश्वररचितवृत्तिसहिते पञ्चमः सर्गः / [41 આમ યુક્તિ અને આશયપૂર્વક બેલી તે દૂત ચૂપ થ - સિકોતરાજા દોધથી ભૂકટિ ચડાવીને બોલ્યો 131 ___अथ तद्वचनमेव विवृणोतिबुद्धया विदग्धत्वमवेदि रे ! ते, राज्ञो मया यस्य न सन्त्यमात्याः / नो तेऽप्यमात्या न हितं प्रभोये, बेयुः प्रयुज्याप्युपपत्तिजातम् // 132 // रे दूत ! ते तव रात्रः श्रीविजयस्य विदग्धत्वं चतुरत्वं छेकत्वं 'छेको विदग्धे' इति हैमः / मया बुद्धया अवेदि ज्ञातम् , यस्य ते राज्ञः अमात्याः सचिवाः न सन्ति, यो हि राजा बुद्धिमान् तस्य सचिवा अपि बुद्धिमन्तो भवन्ति, न ते तस्येति स मूर्ख एव, नन्वनेके अमात्यास्तस्य / एवं च विपरीतबोधात्त्वय्येव मूर्खत्वं संभाव्यते इति चेत्तत्राह-ते अमात्या अपि न, ये उपपत्तिजातं युक्तिजातं प्रयुज्य, प्रभोः स्वामिनः हितं न युः / ये त्वदभिमता अमात्यास्ते नामात्याः, यतस्ते न हितवक्तारः, किन्तु चाटुकारा एवेति स मूर्ख एवेति भावः / / 132 // અરે દૂત ! મેં બુદ્ધિથી તારા રાજાનું ચાતુર્ય જાણ્યું, કે જેને અમાત્ય જ નથી. તે મંત્રી પણ મંત્રી ન કહેવાય કે જે રાજા યુક્તિ પૂર્વક હિત સમજાવતો નથી ૧૩રા ननु प्रभुश्चेत्कथं मूर्खः; नहि मूर्खः प्रभुर्भवतीति चेत्तत्राहदासेरकः स प्रभुताधिकारी, नैव प्रभुः कर्हिचनापि दूत ! यः कण्टकास्वादनलोलुपोऽपि, स्वस्यैव जानाति हिताहितं न // 133 // दूत ! स प्रमुः राजा, दासेरकः दासीपुत्रः। अथ च उष्ट्रः 'उष्ट्रो दासेरः' इति हैमः। कर्हिचनापि प्रभुतायाः अधिकारी योग्यः न / स क इत्याह-यः, कण्टकस्य स्वनामख्यातस्य अथ च क्षुद्रशत्रोः 'कण्टको त्रियां क्षुद्रशत्रौ' इत्यमरः / आस्वादने भक्षणे, अथ च विनाशने, लोलुमः अपि, स्वस्यैव, हिताहितं न जानाति / एवं च तव प्रमुरपि हिताहितानभिज्ञत्वाहासेरक एव, न तु प्रभुरित्यर्थः / अत्र च समानविशेषणमहिम्ना उष्ट्रव्यवहारप्रतोतेः समासोक्तिरलङ्कारः // 133 / / હે દૂત! તે દાસેરક-દાસી પુત્ર (ઉંટ) રાજા કદી પણ પ્રભુતાને યોગ્ય એવા પ્રભુ) થઈ શકે નહિ, જે શત્રુને નાશ કરવાને ઈરછતો (કાંટાને ખાવા ઈચ્છતો) પણ પોતાનું જ હિત અને અહિત જાણતા નથી હતે 133 ननु मन्त्रिणः सन्ति, ते हितवक्तारश्चेति चेत्तत्राहयो मन्त्रिणां नैव वचः करोति, नासौ प्रभुस्तेऽपि च मन्त्रिणो न / अन्योन्यवैरानुगमात्क्षयाय, राज्यस्य तौ संभवतः स्वतोऽपि // 134 // यः मन्त्रिणां वचः नैव करोति स्वीकरोति असौ प्रमुर्न, तेऽपि मन्त्रिणश्च न, ये हितवक्तारो