Shantinath Mahakavyam Part 02

SR No.: 004313
Original Sutra Author: N/A
Author: Vijaydarshansuri
Publisher: Nemidarshan Gyanshala
Publication Year: 1966
Total Pages: 288
Language: Sanskrit, Hindi
Classification: Book_Devnagari
File Size: 29 MB

Page 206

-प्राचार्यविजयदशनसूराश्वरर चितवृत्तिसाहत अष्टमः सगः [ 195 જેટલામાં છૂટા પાડવાનો ઉપક્રમ કરવા લાગી. તેટલામાં રાજાનાં માથામાં વાદલામાં મુકાયેલા ચંદ્રમાના એક કિરણને ભ્રમ કરાવે એ પલિત પાકેલે ઘેલો થયેલ હસતી હસતી રાજને અરીસામાં દેખાડ્યો. ર૦-૨૧ तदवलोक्य महीमघवा हृदि, व्यषददन्यपराजितसैन्यवत् / दयितया हितया स तया ततो, निजगदे जगदेकपतिः पतिः // 22 // तत् पलितकेशमवलोक्य महीमघवा मह्यां मघवा इन्द्र इव महीपतिः हृदि अन्येन शत्रुणा पराजितं यत्सैन्यम् / यद्वा अन्येन पराजितं सैन्यं यस्य स तद्वत् , व्यषदद् विषादमगात् / नहि वार्धक्यम कस्यचिदपीष्टमितिभावः / ततः नृपतिविषादमनुमाय, हितया हितकारिण्या तया दयितया प्रियया मदनया, जगतः एकः पतिः राजा, चक्रवर्तीत्यर्थः / पतिर्भर्त्ता स नृपः निजगदे ऊचे // 22 // राज्ञीकृतं राज्ञः सान्त्वनमाहजरितया प्रिय ! किं परितप्यते, पटहघोषणया प्रतिषेत्स्यते / सकल एव जनः स तु दण्डथते, दशमिनं प्रवदिष्यति यो नृपम् // 23 // प्रिय ! जरितया, जरा वृद्धावस्थाऽस्त्यस्येति जरी, तस्य भावो जरिता तया पलितसूचितवृद्धावस्थया, किं किमर्थ परितप्यते विषीदसि, सकल एव जनः दण्ड्यते, दण्डितो भी अकालेऽपि यमातिथिर्भविष्यति, यः नृपं दशमिनम् -दशमोऽवस्थाविशेषोऽस्यास्तीतिदशमी तं नवत्यधिकवयसम् वृद्धमित्यर्थः, प्रवदिष्यति नृपो वृद्ध इत्येवम् प्रवादं दास्यति, इत्येवम् पटहघोषणया, प्रतिषेत्स्यते प्रतिषेधाज्ञा दास्यते, सकलो जन इत्यनुषज्यते / प्रतिषेधाज्ञया हि न कोऽपि त्वां वृद्धं कथयितेति तदर्थ खेदो न कार्यः / लोको हि युवानमेव मत्वा भवत आदरं करिष्यति, न त्वयं वृद्धभावान किश्चित्कर्तुं शक्त इत्येवम् तिरस्करिष्यति, भवदाक्षायाः पूर्ववत्पालनादिति खेदो न कर्चव्य इति / / 23 / / રાજ તે જોઈ શત્રુથી પરાજય પામેલ સૈન્યની માફક મનમાં ઘણોજ વિષાદ પામ્યો ત્યારે સંસારમાં એક છત્ર જેવા પતિને હિત ઈરછનારી તે રાણીએ કીધું કે હે પ્રિય ! આ વૃદ્ધપણાથી શુ કામ સંતાપ પામો છે ? પટહ છેષણ કરીને એવો નિષેધ કરીશું કે જે રાજાને ઘરડે કહેશે તે બધા દંડ પાત્ર यशे. // 22-23 // नरपतिः स्मितपूर्वमथावदत् , प्रियतमे ! न च पद्धतया पे / अनवलोक्य पुनः पलितं मम, व्रतमुपादिषताखिलपूर्वजाः // 24 // अब आभप्रायान्तरइतः खेद इत्याह-अय राशीकृतसान्त्वनवचनानन्तरम् नरपतिः स्मितपूर्वम् स्मितमीषद्धास्यं पूर्व यस्मिन् कमणि दवाखात्तवा, एतेन राज्यभिप्रायेऽस्वरसः सूचितः अवदत् / किमित्याह-प्रियतमे ! वृद्धतया, अहं वृद्धो जात इत्येवं वृद्धभावेन न च नैव अपे लब्जे तर्हि को हेतुरित्यत आह मम अलिकपूर्वजाः पितृपितामहादयः पलितम् अनवलोक्य पुनः इत्येवकारार्थे अनबलोक्यैवेत्यर्थः / व्रतम् उपादिषत गृहीतवन्तः, अहं तु पलितोऽपि न तयेति स्वस्त्र विषयसुखे दुरुद अशावते पाभिनिवेशित्वमालोच्य खेद इत्यर्थः // 24 //