Page Text
________________ .48 मालविरचिते। - पण्डित श्री हंसरत्नविरचिते / गृहदासो लम्बनकनामा पलाय्य गृहागतोऽस्ति, स धनहरणादिवृत्तान्तं कथयत्यतः स्वप्रस्तावं मत्वा विषादो यातीति / " . अथ लम्बनेनोक्तो वृतान्तः प्रविष्टश्च वासवाङ्गे विषादस्तद्वशात् “हा वत्स ! हा वर्धन ! त्वं मया वारितोऽपि विदेशेऽगाः, किं कुर्वेऽहं ? सर्वस्वमपि हारितं त्वया / अथ केनोपायेन त्वां मोचयामीत्यादि" प्रलपितुं लग्नः परिजनः, सर्वोऽपि विषादवशादाचक्रन्द / अत्र प्रकर्षः प्राह- "मातुल ! किमेतद् भवचक्रवास्तव्य-जनानां स्वरूपम् ? यद् क्षणाद् हृष्यन्ति क्षणाच्च विषीदन्ति / " विमर्श आह- "वत्स ! मोहवशादेते बाह्यजना धनपुत्रादि लब्ध्वा क्षणेन हृष्यन्ति विश्वमंपि तृणीयन्ते, क्षणेन च तद्-वस्तु-विनाशे शोक-विषादादि पराभवन्ति, ये च विवेकिनः सन्ति ते तु धनाद्यनित्य-वस्तुनः प्राप्तौ नाशे च हर्ष शोकं वा न कुर्वते, किञ्च नानाश्चर्यमयमेतद् भवचक्रपुरम्, एवं प्रत्येकं प्रत्येकमत्र कियन्ति कौतुकानि विलोक्यन्ते ततः संक्षेपादेव भवचक्रस्वरूप-ज्ञानोपायं ते वच्मीति / / ... चतुर्गतिस्वरूपम् / / - पश्य वत्स ! 'इमानि मानवावास-विबुधालय-पशुसंस्थान-'पापिपञ्जराख्यानि चत्वारि पुराणि यद्यपि भवचक्रेऽसङ्ख्यानि पुराणि सन्ति तथापीमानि चत्वारि महत्तराणि, अन्यानि सर्वाण्याप्येतदन्तर्गतानि तदेतेषु दृष्टेषु दृष्टं सर्वमपि भवचक्रपुरं, तत्र प्रथममिदं मानवावासपुरं पश्याऽत्र मोहादिभिर्भृशं विडम्बिता जना: केचत् सुखिनः केचित् दुःखिनः, केचित् मुदिताः, केचिद् विषादवन्तः, केंचिद्रागासक्ताः केचिद्द्वेषसंतप्ताः केचित् सुभगाः, केचिच्च दुर्भागा इत्यादि-विविधावस्था दृश्यन्ते / तथा द्वितीयं विबुधालयपुरम्, अत्रत्या जना अपि रत्नमयविमान-पुष्करिणी-कल्पद्रुमादिक्रीडया सुराङ्गनाविलासैः चिन्ता-समकालोपस्थिताभीप्सित-भोगादिभिश्च सातवेदनीयमनुभतोऽपि ईर्ष्या-भय-शोक-क्रोध-विप्रयोगादिभिर्मोहसैनिकैर्विडम्ब्यमाना एव दृश्यन्ते / तृतीयमिदं पशुसंस्था-नपुरम्, अत्र तु क्षुत्-पिपासोद्वेग-दाह-भय-ताडनपारतन्त्र्यादि * नाना-विडम्बनाभिः वास्तव्य जनान् मोहराजो. विडम्बयति / कर्मपरिणामराजेनासातवेदनीयाख्यभटोऽत्र सदा नियुक्त एवाऽस्ति / तथा चतुर्थमेतत् पापिपञ्जरपुरम्, अत्रत्य-जनस्तु नित्यं निबिड-दुःखासक्तो एवाऽऽस्ते, यतस्तप्तताम्रपान-खड्गच्छेदन-मुद्गर-घातन-क्रकचदारण-लोहयन्त्रपीलनादिभिः सततं पीड्यमानोऽस्ति अत्र पापिपञ्जरेऽधोऽधः सप्त पाटकाः सन्ति तत्राऽप्य-धोऽधः पाटवे 1. DL2 / पापपञ्जरा VL1 //
| SR No. | 004309 |
| Book Title | Upmiti Kathoddhar |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Munichandrasuri |
| Publisher | Omkar Gyanmandir Surat |
| Publication Year | 1981 |
| Total Pages | 146 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 17 MB |