________________ सुसाधूनां ज्ञात्वा वधाद्यभावविमर्शः 'पुरओ जुगमायाए पेहमाणो महिं चरे / वज्जतो बीअहरिआई पाणे अ दगमट्टि' // 1 // ति, दशवै० (पृ० 163 गा० 3) फलं चेह पापकर्मबन्धाभावलक्षणमिष्टमेव / तेन यतनाविशिष्टस्य गमनक्रियाविशेषस्य नद्युत्तारस्य कल्प्यतावगमो भवति, परं सामान्यतो यथोक्ता यतना नधुत्तारे गमनविशेषे न सम्भवति, जलाच्छादितत्वेन सम्यग्भूमिनिरीक्षणजलवर्जनादेरसम्भवात् / तेन तत्रैकं पादं जले कृत्वा एकं च पादमाकाशे कृत्वेत्यादिविशेषो यतनामधिकृत्यावसातव्यः। एवं च यतनाकरणाशक्तस्यानिष्टफलहेतुरयतनाविशिष्टो नद्यत्तारोऽप्यकलप्य एव / यदागमः 'अजयं चरमाणो अ पाणभूआई हिंसइ / बंधइ पावयं कम्मं तं से होइ कडुअं फलं' // 1 // ति दशवै० (पृ० 156.) एवं चायतनाजन्यजीवविराधनयैव नद्युत्तारोऽप्यनिष्टफलहेतुत्वेनाकल्प्यो भणितः / कथं तर्हि जलजीवविराधनाविशिष्टो नद्युत्तारो केवलिनाऽनुज्ञोत इति वक्तुं श्रोतुं वा कल्प्यमिति / न च यतनया नदीमुत्तरतः साधोरनाभोगजन्याशक्यपरिहारेण या जलजीवविराधना सानुज्ञातेत्युच्यते इति वाच्यम् , अशक्यपरिहारविराधनायामनुज्ञाया अनपेक्षणात् निष्फलत्वाच्च, ज्ञातेऽपि प्रायश्चित्तानुपपत्तिप्रसक्तेश्च जिनाज्ञया कृतत्वादिति पर्यालोच्यम् / एवं यत्र कापि इष्टानिष्टफलोपदर्शनोपदेशेन कल्प्यत्वमकल्प्यत्वं च नोक्तं, तत्र कल्प्यत्वाकल्प्यत्ववाचकशब्दाभ्यां साक्षादेवोक्तमवसातव्यम् / यथा-'जस्थ चक्किआ सिआ एगं पायं जले किच्चा एगं पायं थले किच्चा एवं चक्किआ एव ण्हं कप्पति सव्वओ બાંધઈ” જયણા તો સામાન્ય ગમનાગમનાદિક્રિયાનઈ વિષિ યુગમાત્રદષ્ટિ’ આગલિં ભૂમિં નિરીક્ષણાદિક જ હુઈ. “આગલિ યુગમાત્રઈ જોતો પૃથિવી પ્રતિ ચાલિં, વજેતે બીજ હરિ પ્રતિં વલી પ્રાણ દક મૃત્તિકા પ્રતિ ફલ તો ઈહાં પાપકર્મબંધાભાવરૂપ ઈષ્ટજ. તેણેિ યતનાયુકત ગમનક્રિયાવિશેષે જે નઘુત્તાર તેહનિ કહયપણાને જ્ઞાન હુઈ પણિ સામાન્યથી યતના તે નઘુત્તારરૂપ જે ગમનવિશેષ તિહાં ન સંભવઈ. જલઈ આછાદિત પણુિં ભલી રીતિ ભૂમિનું નિરીક્ષણ તથા જલવર્જનાદિકના અસંભવથી. તેણેિ “એક પાદ જલઈ એકપાદ આકાશ કરી એહ વિશેષયતના ઉદ્દેશીને જાણ. એવી યતના કરિનાને અશક્તનિં અનિષ્ટ ફલનો હેતુ અયતનાયુકત નઘુત્તાર પણિ અક૯ષ્યજ, જે માટે આગમ– “અજયણુઈ ચાલતો પ્રાણ-ભૂતને હથુિં બાંધઈ પાપકર્મ ફળ તે તેને હુઇ કટુક ફલ” ઈમ અયતનાઈ ઊપની જે જીવવિરાધના તેણુિં જ નઘુત્તાર પણિ અનિષ્ટફલ-હેતુપર્ણિ અક૯ય કહ્યો. કિમ ત િજલછવિરાધનાયુકત નઘુત્તાર કેવલીઈ કહ્યો ઇમ કહેવાનું અથવા સાંભળવાને યુકત રે, યુતનાઈ નદી ઊતરતા સાધુને અનાભોગે જન્ય અશકય પરિહારે જે જલછવિરાધના તે કહી એહવું કહી ઈ છે. એવું ન કહવું. અશક્યપરિહારવિરાધનાને વિષે આજ્ઞાનું અપખવું છે નહિં વતી, નિષ્ફળપણું વતી પણિ અને તે વિરાધના જાણે હુતે પ્રાયશ્ચિતની અણલેવાની પ્રકિત થઈ જઈઈ વતી. - વલી જિનાજ્ઞાઈ કીધાપણાથી એહવું વિચારવું. અને જિહાં કિહાં પણિ ઈષ્ટ અને અનિષ્ટફલને દેખાડવાને ઉપદેશે કશ્યપણું અને અકર્યપણું નથી કહ્યું તિહાં કહષ્યપણું અને અકથ્યપણું તેહને વાચક શઈજ સાક્ષાત કહિઉ જાણિવું. જિમ એહવું કરી સકઈ જે એક પગ જલેં એક પગ આકાશે થલે ઈમ કઈ સર્વત્ર કોશ સહિત જન ગોચરી જઈને પાછું વલવુ.” કહાં ભિક્ષાચર્યાનિ ક૯યપણુઈ “ક૫ઈ. અણિ શબ્દ સાક્ષાત જ કહી. તે નઘુત્તારને ક૯યતાઈ જ હુઈ. તેણુિં નઘુત્તારને પણ કહી જે યતનાને યુતને જ કયપણાઈ કહુ જે ભિક્ષાચર્યારૂપ જે ઇષ્ટલ તેહને વાચક જે શબદ તેણું કહી જાણવી. પણિ સર્વત્ર વરતુસ્વરૂપનિરૂપણને ઉપદેશે. પણિ કિહાંએ આદેશું ન હતું. '