Page Text
________________ पटले] देशकाध्येषकसाधनोद्देशः इह तन्त्रराजे देशकादीनां संग्रहार्थमिदमादिवत्तं भगवता सङ्गीतमिति / अत्र देशकादयः देशकः,स्थानम्, महापर्षत्, अध्येषकः, धर्मदेशना, प्रयोजनप्रयोजनप्रयोजनमिति'। एषु देशकसंग्रहस्तावत् सर्वज्ञं ज्ञानकायं दिनकरवपुषं पद्मपत्रायताक्षं बुद्धमित्येभिस्त्रयोविंशत्यक्षरैर्देशकसंग्रहः कृतो भगवता। सिंहासनस्थमित्येभिः पञ्चाक्षरैः स्थानसंग्रहः कृतः। सुरवरनमितमित्येभिः सप्ताक्षरैर्महापर्षत्संग्रहः कृतः। मस्तकेन प्रणम्य 5 पृच्छेवाजा सुचन्द्रः करकमलपुटं स्थापयित्वोत्तमाङ्गे इत्येभिरष्टाविंशत्यक्षरैरध्येषकसंग्रहः कृतः / योगं श्रीकालचक्रे कलियुगसमये इत्येभिश्चतुर्दशाक्षरैः(स)द्धर्मदेशनासंग्रहः कृतः / मक्तितो राणामित्येभिः सप्ताक्षरः प्रयोजनप्रयोजनप्रयोजनसंग्रहः कतः। इत्येभिर्यथानक्रमेण चतुरशीत्यक्षरैर्देशकस्थानमहापर्षद्-अध्येषकधर्मदेशनाप्रयोजनप्रयोजनप्रयोजनसंग्रहः मूलतन्त्रराजादुद्धृत्य मञ्जुश्रीभगवता तथागतव्याकृतेनेति / ननु सर्वतन्त्रराजेषु "एवं मया श्रुतम्" इत्यादिना वज्रधरभगवतो 'विजहार'स्थाननिर्देशस्तथागतेनोक्तः, कथमिदं तन्त्रराजं सर्वज्ञ इत्यादिना "एवं मया"-आदि रहितं बुद्धभगवता सन्देशितं भवति ? "एवं मया"-आदि-विजहार-स्थाननिर्देशाभावादिदं तन्त्रराजं बुद्धभगवता देशितं न भवतीह कस्यचित् संज्ञाव्यञ्जनशरणाश्रितस्य वचनं भविष्यति / - तस्मादुच्यते / इह यद्वक्तव्यमनागते[19b] २ऽध्वनि बालजनैव्य॑ञ्जनसंज्ञा- 15 शरणाश्रितैः सर्वतन्त्रराजेषु “एवं मया श्रुतम्" इत्यादिना वज्रधरभगवतो विजहारस्थाननिर्देशस्तथागतेनोक्तः। तन्न, कस्मात् ? धर्मदेशकस्यार्थशरणतामाश्रितत्वात्, सङ्गीतिकाराणामपि नानादेशभाषान्तरेण सङ्गीतिकरणादिति / इह यदि "एवं मया श्रुतम्" इत्यादिना संस्कृतवचनेन कण्ठताल्वादिप्रयत्नतो जनितेन प्रादेशिकेन तथागतस्य धर्मदेशना, तदा चतुरशीतिसहस्रधर्मस्कन्धाननेककालैरपि तथागतो देशयितुं न शक्नोति; 20 सङ्गीतिकारकश्च लिखितुं प्रादेशिकैकसंस्कृतवचनादिति / इहानन्तनिर्माणकायाभावादनन्तानन्तलोकधातुषु अनन्तानन्तसत्त्वरुतैर्युगपच्च धर्मदेशको न स्यात्, चतुरशीतिसहस्रधर्मस्कन्धदेशनाभावात् सर्वज्ञो न भवति ? न चैवम्, इहाप्रमाणो बुद्धः, अप्रमाणो धर्मः, अप्रमाणः सङ्घः; अतस्तथागतवचनात् नैकः सर्वज्ञो देशकः / नैका सर्वज्ञभाषा या सर्वसत्त्वरुतैरर्थप्रतिपादिका; नैको विजहारस्थाननिर्देशः / नैकः श्रावकसङ्घोऽध्येषकः तथागत- 25T 251 स्येति / इह सत्त्वानां नानाधिमुक्तिवशादनेकः सर्वज्ञः, अनेका सर्वज्ञभाषा, अनेकं विजहारस्थानम्, अनेका अध्येषकाः, अनेका धर्मदेशनेति / अतः सर्वतन्त्रदेशना न “एवं मया श्रुतम्" इत्यादिना एकदेवभाषया कण्ठताल्वादिप्रत्य(य)लतो जनितया तथागतस्येति / इह प्रथमं तावत् श्रावकनये मगधभाषया धर्मदेशना पिटकत्रयादौ; तद्यथा-"इत्यपि(इति पि) सो भगवा सम्मासम्बुद्धो विज्जाचरणसम्पन्नः(नो) सुगतो लोकविद् अन्न(नु)त्तरो" 30 इत्यादिना धर्मदेशना। तथा शीतानद्युत्तरे चम्पकविषये कोटिग्रामभाषया धर्मदेशना / तद्यथा-"अकर्पु, षक, गगल्कु, जिरामक, विजिरिटका, दुदुरूपक" इत्यादिना 1. स. प्रजनन / 2. क. पुस्तके '19a' इति रिक्तपत्रम् / 3. सा. प्रय० / 4. ल. विद्; क. विद / 5. भो. अकर्ण। 6. स. ष्णक; ङ. त्वखष्टक; भो. खुष्णुक / 7. भो. पल्कु / 8. सा. भो. जिगमक / 9. भो. ट्कू /
| SR No. | 004303 |
| Book Title | Vimalprabha Tika Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jagannath Upadhyay |
| Publisher | Kendriya Uccha Tibbati Shiksha Samsthan |
| Publication Year | 1986 |
| Total Pages | 320 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 6 MB |