Page Text
________________ T 304 182 विमलपभायां [अभ्यासबिन्दुविसर्गौ कणिकायां वेदितव्यो चन्द्रपदवाहेति / पुनर्नाभिचके चतुःषष्टिनाच्यो भीमादिसंज्ञाभिः; हृदये अष्ट इडादिसंज्ञाभिः'; कण्ठेऽश्विन्यादिसंज्ञाचतुःसन्ध्यासंज्ञाभिः; ललाटनाड्यां प्रतिपदादिसंज्ञाभिः; उष्णीषे चतुःसन्ध्याभेदेन चतुःतत्त्वसंज्ञाभिः; इत्येषु कण्ठललाटकमलदलेष्वन्तर्भूतमष्टदलं चक्रं वेदितव्यम् / एवं नाभी हृदये कण्ठे ललाटे अष्टारचक्र पृथिव्यप्तेजोवायुस्वभावम्; उष्णीषे चतुर्दलं शून्यस्वभावम्; नाभौ चतुर्दल ज्ञानस्वभावम्; गुह्ये द्वात्रिंशद्दलकम्; बाह्य षोडशदलेषु स्वरनाड्यः; अन्तर्दशदलेषु स्कन्धधातुनाड्यः; ततोऽन्तर्दलेषु षट् शून्यनाड्य इति / एवं षट्चक्रसंख्या षट्पञ्चाशदधिकैकशतं षट्चक्रेषु वक्ष्यमाणेषु वक्तव्यमिति] षट्चक्रनियमः। मूले पृथ्व्यम्बु वामे प्रवहति हुतभुक् दक्षिणे मूनि वायुमंध्ये व्योमद्वयोश्च प्रवहति विषुवं नासरन्ध्रक्रमेण / भिन्दन्त्येतानि शक्तिर्वजति परपदं द्वादशान्तं कलान्तं क्षेत्राद्या हस्तपादे करकमलपुटेऽङ्गुष्ठकान्ताः समस्ताः // 47 // इदानीं नासापुटद्वये पञ्चमण्डलप्रवाह उच्यते मूल इत्यादिना इह वामनासापुटे दक्षिणे च मूले अधो भागे पृथिवीमण्डल वहति, अम्बु वामे 15 वहति वामे द[103a]क्षिणे च नासापुटे; नासापुटद्वयमध्यरेखाभिमुखं सर्वेषाश्चोत्तरस्थो मेरुरिति ज्ञापकात् / प्रवहति हुतभु मण्डलं बक्षिणे, दक्षिणं च उभयोत्तरयोर्बाहयं नासारन्ध्रभागमिति / मूनि वायुमण्डलं वहति उभयो सापुटयोः, मध्ये व्योमद्वयोनर्नासापुटयोः पृथ्व्यप्तेजोवायुमण्डलमध्ये व्योममण्डलं वहति; वामलग्नसञ्चारे वामे, दक्षिण लग्नसञ्चारे दक्षिणे मण्डलप्रवाहः। द्वयोर्नासापुटयोः पुनर्योगपद्येन विषुवं ज्ञानमण्डलं 20 वहति प्राणशक्तिरिति / भिन्वन्त्येतानि नाभिहत्कण्ठललाटोष्णीषनासापुटमण्डलानि भिन्दन्ती दण्डराशिप्रहरनक्षत्रतिथि सन्ध्यामण्डलभेदैरिति।शक्तिः प्राणशक्तिर्वजति परपदं निरालम्बं द्वादशान्तं द्वादशाङ्गुलान्तमिति, कलान्तं षोडशकलान्तमिति / इह पृथिवीमण्डलप्रवाहवायुर्नासापुटात् द्वादशाङ्गुलं व्रजति, ततो निवर्तते; उदकमण्डलवायुस्त्रयो दशाङ्गलं व्रजति, ततो निवर्तते; तेजोमण्डलवायुश्चतुर्दशाङ्गुलं व्रजति, ततो निवर्तते; 25 वायुमण्डलवायुः पञ्चदशाङ्गुलं व्रजति, ततो निवर्तते; शून्यमण्डलवायुः षोडशाङ्गुलं व्रजति, ततो निवर्तते; ज्ञानमण्डलवायुः पृथिवीमण्डलान्तेषु मध्ये प्रविष्टा() द्वादशाङ्गुल वहति पुटद्वये, आकाशान्ते मध्यमा प्रविष्टा षोडशाङ्गुलं बहति / इह यदा बाह्ये वृद्धि गच्छति, तदाऽध्यात्मनि ह्रस्वो भवति; यदा षोडशादी बहिह्रस्वो भवति वायुनाडीवशेन, तदा नाभौ वर्द्धन्ते चतुरङ्गुलानीति प्राणशक्तिप्रवाहनियमः।। इदानी क्षेत्रादय उच्यन्ते क्षेत्र इत्यादिनाइह शरीरे क्षेत्रद्वयं बाहुसन्धिद्वये, उपक्षेत्रमुरुसन्ध(न्धि)द्वये, छन्दोहद्वयं उपबाहु १.क. ख. इन्द्रादिसंज्ञाभिः। 2. क. ख. पुनर्योगपदेन / ३.क. ख. पुस्तके 'तिथि इति नास्ति / 4, क, ख, * मण्डलान्ते सा /
| SR No. | 004303 |
| Book Title | Vimalprabha Tika Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jagannath Upadhyay |
| Publisher | Kendriya Uccha Tibbati Shiksha Samsthan |
| Publication Year | 1986 |
| Total Pages | 320 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 6 MB |