________________ पटले ] समुदयसत्यादिमहोद्देशः इह बाह्ये सूर्यस्य मेषादिविषमलग्ने शून्यमण्डलादिभोगः, वृषभादिसमलग्ने पृथिवीमण्डलादिभो[100b] गः; तथाध्यात्मनि शून्याचं पञ्च तत्त्वमिति शून्यं वायुरग्निस्तोयं पृथिवीमण्डलं प्रवहति नियतमुत्तरे वामनासापुटे / मावि(दी)ति पृथिव्यप्तेजोवायुशून्यमण्डलं सव्यनासापुटे वहति / एषु वाम(अपसव्य)सव्येषु दशमण्डलेषु यथासंख्यं 1303 वामे शून्यमण्लं राहुरधिदेवता प्रवाहकाले; दक्षिणे कालाग्निः; वामे वायुमण्डले चन्द्रः, 5. दक्षिणे सूर्यः; वामे वह्निमण्डले बुधः, दक्षिणे मङ्गलः; वामे तोयमण्डले शुक्रः, दक्षिणे बृहस्पतिः; वामे पृथिवीमण्डले केतुः, दक्षिणे मन्दः'; एवं खाविषु मण्डलेष्वधिपतयो दश क्षेत्रिणो भवन्तीति / एवं षण्मासं चन्द्र ईशो भवति, मेषमिथुनसिंहतुलाधनुः, कुम्भराशौ वामनाड्यां चन्द्रः, शक्रधातूरीश उत्तरे; दक्षिणे वषभकर्कटकन्यावश्चिकमकरमीनराशौ; अर्को रजोधातुरीशो भवति / नरपत इत्यामन्त्रणमिति मण्डलाधिपति- 10 नियमः। इदानीं प्राणादयो वायव उच्यन्ते तस्येत्यादिनातस्योवं हृत्प्रदेशे वसुदलकमले संस्थितं नाडिचक्र प्राणाद्यं वायुवृन्दं रविशशिशिखिनो वामसव्ये च मध्ये / वामे नाडी शशाङ्को वहति खलु सिता दक्षिणे रक्तसूर्या 15 मध्ये कालाग्निरूपा प्रवहति विषुवे हीननिःश्वासषष्टिः // 41 // .. इह नाभिचक्रे गर्भे चतुर्दलात्मके, तद्बाह्ने अष्टदलात्मके, तबाहये द्वादश दलात्मके, तबाहये चतुःषष्टिदलात्मके / दलशब्देन नाड्यः श्वासमिण्यो' गृह्यन्ते / तस्य नाभिचक्रस्योर्ध्व सार्द्धद्वादशाङ्गुलादूवं हृत्प्रदेशे संस्थितम्, नाडीचक्रमष्टारम् अष्टनाड्यात्मकम् / तेषु प्राणाद्यं वायुवन्दं वसुदलकमले शशि- 20 रविशिखिनः / शिखोति राहुः / वामे चन्द्रनाडी शशाङ्को वहति सितवर्णा, दक्षिणे रक्तवर्णा सूर्यस्य नाडी व[10la]हति, अष्टसु दलेषु मध्ये कालाग्निरूपा नाडी राहुनाडी प्रवहति, विषुवे लग्नोदयाभिसन्धौ सपादषट्पञ्चाशत् श्वासानि(इ)ति / अस्मिन्नष्टारे हदब्जे प्रहरसंक्रान्तिनाड्यो वेदितव्याः। नासारन्ध्र पञ्चमण्डलवाहिन्योऽमी भवन्ति / नाड्या नाड्यां प्राणसञ्चारः सप्तविंशतिशतैः श्वासप्रश्वासैर्भवति सार्द्धसप्तदण्डैरिति / प्राणोऽपानः समानः कमलवसुदले मारुतश्चाप्युदानो व्यानो नागश्च कूर्मोऽथ कुकरपवनो देवदत्तो धनञ्जः / इत्येवं नाडि(डी)चक्रे दशविधपवनाः संस्थिताः कर्मभेदैः शङ्खिन्यन्तं त्विडाद्यं स्वहृदयकमलं नाभिचक्रं समस्तम् // 42 // 1. ख. मण्डः; भो. sPen pa (शनिः)। 2. क. मिणो।