Page Text
________________ पटले ] लोकधातुसंग्रहोद्देशः () चनाकलादिविश्वमन्त्रसंग्रहोद्देशः इदानी चन्द्रकलावृद्धिहानि'सूर्यायणरात्रिदिनवृद्धिहान्यादिसंग्रहवृत्तमष्टमं वितनोमीति [37b] आद्यास्त्रिशदित्यादि आद्यास्त्रिंशत् स्वरा ये हयरवलयुतास्ते कलेन्दोदिनैश्च काद्यान् वर्गान् समात्रांश्चरति दिनकरः शून्यषड्वह्निमानैः / हाद्या मात्राश्च नाड्यः सुरनरफणिनो भूतयोनिश्च मन्त्रा 5 इत्यादौ कादियुक्ते भवति खलु नृपोत्पत्तिरेवं विधातोः // 8 // आद्यास्त्रिशत् स्वरा ये हयरवलयुतास्ते कलेन्दोरिति / अकार आदिर्येषामिकारादीनां ते चाया हयरवलयुता ह्रस्वदीर्घगुणवृद्धिहादियणादेशह्रस्वदीर्घभेदेन त्रिंशद्भवन्ति / ते चन्द्राः कलावद्धिक्षयहेतुभताः / प्रतिपदादयः पञ्चभेदास्त्रिधा भवन्ति, नन्दादिभेदेन त्रिधा नन्दा, त्रिधा भद्रा, त्रिधा जया, त्रिधा रिक्ता, त्रिधा पूर्णा / तमोरजःसत्त्वभेदेन 10 मृदुमध्याधिमात्रभेदेन चेति / पञ्चदशवृद्धिकलाः शुक्लपक्षे / आकाशादिधातुस्वभावेनावस्थितास्त्रिधा / अत्र प्रतिपद् अ, द्वितीया इ, तृतीया ऋ, चतुर्थी उ, पञ्चमी लू, नन्दा भद्रा जया रिक्ता पूर्णा आकाशवायुतेजउदकपृथिवीधातवो यथासंख्यं तमस उद्घाटन(ने) प्रथममृदुमात्रेति / ततो द्वितीयप्रक्रमो गुणभेदः। षष्ठी अ, सप्तमी ए, अष्टमी अर्, नवमो ओ, दशमी अल् / नन्दा भद्रा जया रिक्ता पूर्णा आकाशवायुतेजउदकपृथिवी- 15 धातवः। तम उद्घाटन(ने) प्रथम मृदुमात्रा पूर्वकाण्डस्य या मध्यमात्रा सा भूता। T264 रज उद्घाटनमात्रा मृदुरिति / ततः तृतीये काण्डे हादयो यणादेशाः / एकादशी ह, द्वादशी य, त्रयोदशी र, चतुर्दशी व, पूर्णमासी ल। नन्दा भद्रा जया रिक्ता पूर्णा आकाशवायुतेजउदकपृथिवीधातवः सत्व(त्त्व) उद्घाटनमृदुमात्रा। द्वितीयकाण्डे रजोमात्रा मध्यमा, प्रथमकाण्डे अधिमात्रा। - अस्याः पञ्चधा भेदः। एकादश्यां सत्त्वगुणभेदेन प्रथमप्रतिपत्कलाधिमात्रा बाला, द्वादश्यां कुमारी, त्रयोदश्यां युवती, चतुर्दश्यां वृद्धा, पञ्चदश्यां परिपाकं गता। एवं प्रतिपत्कला पञ्चदश्यां परिपक्वा पूर्णेत्यभिधीयते / एवं शक्लपक्षे [38a] चन्द्रकलावृद्धिः पञ्चदशभेदभिन्ना। तदन्ते कृष्णप्रतिपदादौ तमः प्रवेशकालः षोडशी कलेत्युच्यते, तस्यान्ते शुक्लप्रतिपत्कलायाः, कृष्णप्रतिपदि तमसि प्रवेशो भवति / द्वितीया 25 शुक्लकला परिपक्वा भवति, ततो द्वितीयायां द्वितीयापि तमसि प्रविशति; तृतीया परिपक्वा भवति / एवं कृष्णतृतीयायां सापि तमसि प्रविशति / एवं चतुर्थ्यादयः पञ्चदशीकलापर्यन्तं परिपक्वास्तमसि प्रविशन्ति / ततोऽमावास्यान्ते प्रथमकलोदयाभिसन्धौ षोडशांशोदयादिभागे राहुप्रवेशो भवति / एवं द्विधा ग्रहणं चन्द्रमसः, पूर्णिमायां 1. क. पुस्तके 'हानि' इति नास्ति; भो. पुस्तके तु अस्ति / 2. क. चेन्द्राः / 3. क. उद्घाटन / 4. क. ०दयादिग्भागे, भो. Cha bCu Drug pahi Dan pobi Cha La (षोडशांशादिभागे)।
| SR No. | 004303 |
| Book Title | Vimalprabha Tika Part 01 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Jagannath Upadhyay |
| Publisher | Kendriya Uccha Tibbati Shiksha Samsthan |
| Publication Year | 1986 |
| Total Pages | 320 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 6 MB |