________________
३३८ . श्रीतिलकाचार्यविरचितटीकायुतम्
तथा चागमःएगस्स दुह्र तिह्न य, संखिज्जाण व न पासिउं सक्का ।
दीसंति सरीराइं, पुढविजियाणं असंखिज्जा ।।१।। [ पृथक्सत्त्वा-अङ्गुलासङ्ख्येयभागमात्रावगाहनया अनेकजीवसमाश्रिता ।
अत्राह पर:-यद्येवं जीवपिण्डरूपा पृथ्वी ततस्तत्रोञ्चारादिकरणे साधूनामहिंसकत्वानुपपत्तिः ।
अत्रोत्तरम्-शस्त्रपरिणतां विना पृथ्वी चित्तवती । शस्त्राणि चास्या:-अनिलानलस्नेहाम्ललवणादीनि । एवं परिणतपृथ्व्यामुञ्चारादिकरणेऽपि साधूनामहिंसकत्वम्इत्यागमः । अनुमानमप्यत्र-सात्मका विद्रुमलवणोपलाद्या, पृथ्वीसमानजातीयाङ्कुरोत्पत्युपलम्भात् भ्रूणमांसाङ्कुरवत् । एवमागमोपपत्तिभ्यां व्यवस्थितं पृथ्वीकायिकानां जीवत्वम्।
उक्तं चआगमश्चोपपत्तिश्च, सम्पूर्ण दृष्टिलक्षणं । अंतीन्द्रियाणामर्थानां, सद्भावप्रतिपादने ।।१।। . आगमो ह्याप्तवचन-माप्तं दोषक्षयाद् विदुः । वीतरागोऽनृतं वाक्यं, न ब्रूयाद्धेत्वसम्भवात् ।।२।। [
एवमप्-तेजो-वायु-वनस्पतिसूत्राण्यापि व्याख्येयानि । अनुमानान्यपि चैवम् -सात्मकं जलं भूमिखननाऽभ्रतलतः स्वभावेन सम्भवात्, दर्दुरकाङ्काहिकादिवत् । सात्मकोऽग्निः, आहारेण वृद्धिदर्शनात्, बालवत् । सात्मकः पवनः, अपराप्रेरिततिर्यग्नियमितदिग्गमनात्, गोवत् । सात्मकास्तरवः, सर्वत्वगपहरणे मरणात्, गर्दभादिवत् ।
वनस्पतीनां जीवविशेषेणाह
अग्गबीया मूलबीया पोरबीया खंधबीया बीयरूहा समुच्छिमा तणलया, वणस्सइकाईया सबीया चित्तमंतमक्खाया अणेगजीवा पुढोसत्ता अन्नत्थ सत्थपरिणएणं ।
खे० ६-८.१० ।। ०ता: ४.५.९.११.१२ ।। १. केवलिगम्यानामनाम्
* ०हं २.८ ।। ॐ य ६-८.१० ।। 0 १० टि० ।। १०ङ्की० ७.९ ।।
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
