________________ कषाय जीव शब्द की व्युत्पत्ति कई रूपों में की गई है, जैसे-जो आयु कर्म से जीवित है, वह जीव है। जो प्राणों को धारण करता है, वह जीव है :21 अणगार (अनगार) नविघतेऽगारं गृहमें पामित्यनगाराः।२२ / आत्मा (आत्मा) अतति-मच्छति सतत गति प्रवृत्त आत्मा जीवोऽस्तीति / 23 आयार (आचार) आचर्यते आसेव्यत इत्याचारः।२४ आयावादी (आत्मावादी) आत्मानं वदितुं शीलमस्येति / 25 आवतः यो गुणः शब्दादिकः स आवर्त्तः आवर्तन्ते परिभ्रमन्ति प्राणिनो यत्र स आवर्तः / 26 उपक्रम उपक्रमो निक्षेपोऽनुगमो नयः / 27 औपपातिक उपपातः प्रादुर्भावो जन्मान्तर संक्रान्तिः उपमाले 'भव औपपातिक इति / 28 कर्मवादी स एवासुभान् कर्मवादी / 29 कषाय कषायाः कषः संसारः। संसारस्स उम्मूलं कम्मं तस्सवि हुंति य कसाया।' काम:कामी कामान् कामयितुम्-अभिलषितुं शीलमस्येति कामकामी / 32 क्रियावादी तथाय एवं क्रमवादी स एवं क्रियावादी / 333 द्रव्याश्रयिण: सहवर्तिनो निर्गुणा गुणः इति / 4 गुरुकुल गुरोः कुलं गुरुकुलं / 35 गोचरी कर्मणा संसारचक्रेऽनुपरिवर्त्तमानः पर्यटन्नायत चक्षुपो गोचरी / 36 ग्राम: ग्रसति बुद्धयादीन् गणनितिगम्योवाऽष्टादशज्ञनां कराणामिति ग्रामः। जीवितवान् जीवति जीविष्यतीति वा जीवः / 38.. तैः कर्मभिः स जीवो। जीवितिमिति जीवन्त्यनेनायुः कर्मणेति जीवितं प्राणधारणम् / 39 ज्ञान चेतयति येन तच्चितं ज्ञानं / 40 जीव संयम जीवेषु संयमा जीवसंयमः।४१ तिरश्चीनं गच्छन् प्रेक्षते४२ स त्रसाः त्रस्यन्ति / 43 द्रव्यभाग दिशतीति दिक् अतिसृजति व्यपदिशति द्रव्यं द्रव्यभागं वेति गुण तिर्यक् भावः।४ नकर . नात्रकरो विद्यत इति नकरं / 45 नय. उपक्रमो निक्षेपोऽनुगमो नयः।४६ आचाराङ्ग-शीलाङ्कवृत्ति : एक अध्ययन Jain Education International For Personal & Private Use Only www.jainelibrary.org