________________
श्रीसिद्धहेमचन्द्रशब्दानुशासने अज्ञातकर्तृकायां ढुण्ढिकायां ।
[यावन्ति, तावन्ति, एतावन्ति अधिकरणानि] या-सा-एषा वा संख्या मानमेषां = यावन्ति, तावन्ति, एतावन्ति अधिकरणानि । अनेन अतुप्र० → अत्-डावादिः । 'डित्यन्त्यस्वरादेः' (२१२११४) अन्त्यस्वरादिलोपः । जस् । 'नपुंसकस्य शिः' (१।४।५५) जस्० → शि० → इ० । नोऽन्तः ।
[यावती, तावती, एतावती] यत्-तद्-एतत्प्रमाणमस्याः सा = यावती, तावती, एतावती । अनेन अतुप्र० → अत्-डावादिः । 'डित्यन्त्यस्वरादेः' (२।१।११४) अद्लुक् । 'अधातूदृदितः' (२।४।२) ङी ।
ननु मात्रडादयोऽपि दृश्यन्ते
[इदंमात्रम् ] इदं प्रमाणमस्य = इदंमात्रम् । इत्यादि, सत्यम्, स्वविषये मानविशेषे प्रमाणे मात्रडादयो भवन्त्येव, मानसामान्येऽतुरेवेति विभागः ॥छ।।
यत्-तत्-किमः संख्याया डतिर्वा ॥ ७।१।१५० ॥ [यत्तत्किमः ] यच्च तच्च किञ्च = यत्तत्किम, तस्मात् । [संख्यायाः ] संख्या पञ्चमी ङसि । [डतिः] डति प्रथमा सि । [वा] वा प्रथमा सि ।
[यति ] यद् । या संख्या मानमेषां = यति । अनेन डतिप्र० → अति । 'डित्यन्त्यस्वरादेः' (२।१।११४) अद्लुक् । जस् । 'डति-ष्णः संख्याया लुप्' (१।४४) लुप् ।
[यावन्तः] यत्परिमाणमेषां = यावन्तः । 'यत्-तदेतदो डावादिः' (७।१।१४९) अतुप्र० → अत् - डावादिः ।। 'डित्यन्त्यस्वरादेः' (२।१।११४) अद्लुक् । जस् । 'ऋदुदितः' (१।४/७०) नोऽन्तः ।
[तति ] तद् । सा संख्या मानमेषां = तति । अनेन डतिप्र० → अति । “डित्यन्त्यस्वरादेः' (२।१।११४) अद्लुक् । जस् । 'डति-ष्ण:०' (१।४५४) लुप् । ।
[तावन्तः ] तत्परिमाणमेषां = तावन्तः । 'यत्-तदेतदो डावादिः' (७।१।१४९) अतुप्र० → अत् - डावादिः । 'डित्यन्त्यस्वरादेः' (२।१२११४) अद्लुक् । जस् । 'ऋदुदितः' (१।४।७०) नोऽन्तः । एवमग्रेऽपि । .
[कति] का संख्या मानमेषां = कति । पूर्ववत् साध्यः ।
[कियन्तः] किं परिमाणमेषां = कियन्तः । पूर्ववत् साध्यः । एतौ च अतुडतिप्रत्ययौ स्वभावाद् बहुवचनविषयावेव भवतः ।
[कियान्, यावान्, तावान् पटः] किं मानमस्य = कियान् । 'इदं-किमोऽतुरिय-किय् चास्य' (७।१।१४८) अतुप्र० → अत् - किय्देशश्च । यावान्, तावान् पटः । शेषं पूर्ववत् ॥छ।।
अवयवात् तयट् ॥ ७।१।१५१ ॥ [अवयवात्] अवयव पञ्चमी ङसि । [तयट्] तयट प्रथमा सि । तदस्येति संख्याया इति च वर्त्तते, मानादिति निवृत्तम्, अवयवादिति विशेषणान्तरोपादानात् ।
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
