Siddha Hemchandra Shabdanushasane Agyat kartuka Dhundika Part 07

SR No.: 004232
Original Sutra Author: N/A
Author: Vimalkirtivijay
Publisher: Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad
Publication Year: 2014
Total Pages: 450
Language: Hindi
Classification: Book_Devnagari
File Size: 8 MB

Page 59

श्रीसिद्धहेमचन्द्रशब्दानुशासने अज्ञातकर्तृकायां ढुण्ढिकायां ।
[शाकुनम् ] शकुनेर्भावः = शाकुनम् । [मौनम्] मुनेर्भावः = मौनम् । [साम्मतम् ] सङ्गता मतिर्यस्य-सती विद्यमाना मतिर्यस्येति वा = सम्मतिः । सम्मतेर्भावः = साम्मतम् ।
[काव्यम् ] कवे वः कर्म वा = काव्यम् । 'पतिराजान्त०' (७।१।६०) ट्यणप्र० य । 'वृद्धिः स्वरेष्वादेणिति०' . (७।४।१) वृद्धिः आ । 'अवर्णेवर्णस्य' (७४/६८) इलुक् ।
[नाखरजनम् ] नख 'रञ्जी रागे' (८९६) रज् । नखा रज्यन्तेऽनया = नखरजनी । 'करणा-ऽऽधारे' (५।३।१२९) अनटप्र० → अन । पृषोदरादित्वात् नलोपः । गूर्जर धात्रीदेशे मींती महन्दी कथ्यते । 'अणजेयेकण्०' (२।४।२०) ङी । 'अस्य ङ्यां लुक्' (२।४।८६) अलुक् । नखरजन्या भावः कर्म वा = नाखरजनम् । अनेन अण्प्र० → अ । 'वृद्धिः स्वरेष्वादे०' (७।४।१) वृद्धिः आ । 'अवर्णेवर्णस्य' (७।४।६८) ईलुक् । ___ [हारीतकम् ] 'हंग् हरणे' (८८५) हृ । हरति रोगान् प्राणिनामिति हरीतकी । 'ह-रुहि-पिण्डिभ्य ईतकः' (उणा० ७९) ईतकप्र० । 'नामिनो गुणोऽक्ङिति' (४।३।१) गु० अर् । 'गौरादिभ्यो मुख्यान्ङी:' (२।४।१९) ङी । हरीतक्या भावः कर्म वा = हारीतकम् । अनेन अण्प्र० → अ । 'वृद्धिः स्वरेष्वादेणिति तद्धिते' (७।४।१) वृद्धिः आ । 'अवर्णेवर्णस्य' (७४।६८) ईलुक् ।
[तैतवम् ] तितउ पुं-नपुंसकः । तितउनो भावः कर्म वा = तैतवम् । अनेन अण्प्र० → अ । 'वृद्धिः स्वरेष्वादेणिति०' (७४।१) वृद्धिः ऐ । 'अस्वयम्भुवोऽव्' (७४/७०) अव् ।
[पार्थवम् ] पृथु । पृथोर्भावः = पार्थवम् । अनेन अण्प्र० -→ अ । 'वृद्धिः स्वरेष्वादे०' (७।४।१) वृद्धिः आर् । ' 'अस्वयम्भुवोऽव्' (७।४।७०) अव् ।
[पाटवम् ] पटोर्भावः = पाटवम् । अनेन अण्प्र० → अ । 'वृद्धिः स्वरेष्वादेणिति०' (७४।१) वृद्धिः आ । 'अस्वयम्भुवोऽव्' (७।४/७०) अव् ।
[लाघवम् ] लघोर्भावः = लाघवम् । अनेन अण्प्र० → अ । 'वृद्धिः स्वरे०' (७।४।१) वृद्धिः आ । 'अस्वयम्भुवोऽव्' (७।४।७०) अव् ।
[वाधवम् ] वधू । वध्वा भावः कर्म वा = वाधवम् । अनेन अण्प्र० → अ । 'वृद्धिः स्वरे०' (७४।१) वृद्धिः आ । 'अस्वयम्भुवोऽव्' (७४/७०) अव् ।
[पैत्रम् ] पितृ । पितुर्भावः = पैत्रम् । अनेन अण्प्र० → अ । 'वृद्धिः स्वरे०' (७।४।१) वृद्धिः ऐ । 'ऋतो रस्तद्धिते' (१।२।२६) रत्वम् ।
आदिग्रहणं समीपमात्रार्थम्, तेन तितउ इत्यत्राव्यवहिते शुच्यादौ चैकवर्णव्यवहिते लघुनि भवति ।
[घटत्वम् ] घटस्य भावः = घटत्वम् । 'भावे त्व-तल्' (७।१।५५) त्वप्र० ।
[पटत्वम् ] पटस्य भावः = पटत्वम् । 'भावे त्व-तल्' (७।१।५५) त्वप्र० । [पाण्डुत्वम् ] पाण्डोर्भावः = पाण्डुत्वम् । 'भावे त्व-तल्' (७।१।५५) त्वप्र० । [कण्डूत्वम् ] कण्ड्वा भावः = कण्डूत्वम् । 'भावे त्व-तल्' (७।१।५५) त्वप्र० ।