Siddha Hemchandra Shabdanushasane Agyat kartuka Dhundika Part 07

SR No.: 004232
Original Sutra Author: N/A
Author: Vimalkirtivijay
Publisher: Kalikal Sarvagya Shri Hemchandracharya Navam Janmashatabdi Smruti Sanskar Shikshannidhi Ahmedabad
Publication Year: 2014
Total Pages: 450
Language: Hindi
Classification: Book_Devnagari
File Size: 8 MB

Page 351

३२८
श्रीसिद्धहेमचन्द्रशब्दानुशासने अज्ञातकर्तृकायां ढुण्ढिकायां ।
[तद्धिते ] तस्मै हितं = तद्धितम्, तस्मिन् ।
[मैधावः] मेधाविनोऽपत्यं = मैधावः । 'ङसोऽपत्ये' (६।१२८) अण्प्र० → अ । 'वृद्धिः स्वरे०' (७।४।१) वृद्धिः ऐ । अनेन इन्लुक् ।
[मायावः ] मायाविनोऽपत्यं = मायावः । 'ङसोऽपत्ये' (६।१।२८) अण्प्र० → अ । अनेन इन्लुक् ।
[औडुलोमिः ] उडुलोम्नोऽपत्यं = औडुलोमिः । 'बाह्यदिभ्यो गोत्रे' (६।१।३२) इप्र० → इ । 'वृद्धिः स्वरे०' (७४।१) वृद्धि: औ । अनेन अन्लुक् ।
[शारलोमिः] शरलोम्नोऽपत्यं = शारलोमिः । 'बाह्वादिभ्यो गोत्रे' (६।१।३२) इप्र० → इ । 'वृद्धिः स्वरे०' (७।४।१) वृद्धिः आ । अनेन अन्लुक् ।।
[आग्निशमिः] अग्निशर्मणोऽपत्यम् = आग्निशर्मिः । 'बाह्यादिभ्यो गोत्रे' (६।१।३२) इप्र० → इ । 'वृद्धिः स्वरे०' (७४।१) वृद्धिः आ । अनेन अन्लुक् ।
[द्वयहः ] द्वयोरह्रोः समाहारः = व्यहः । 'द्विगोर०' (७।३।९९) अट्समासान्तः → अ । अनेन अन्लुक् । [त्र्यहः ] त्रयाणामह्नां समाहारः = त्र्यहः । 'द्विगोर०' (७३।९९) अट्समासान्तः → अ । अनेन अन्लुक् ।
[हास्तिकम् ] हस्तिनां समूहः = हास्तिकम् । 'कवचि-हस्त्यचित्ताच्चेकण्' (६।२।१४) इकण्प्र० → इक । 'वृद्धिः । स्वरे०' (७।४।१) वृद्धिः । अनेन इन्लुक् ।
[वैद्युतं तेजः] विद्युत इदं = वैद्युतम् । तेजस् प्रथमा सि । 'अनतो लुप्' (१।४।५९) सिलुप् । 'तस्येदम्' (६।३।१६०) अण्प्र० → अ । 'वृद्धिः स्वरे०' (७।४।१) वृद्धिः ऐ । सि-अम् ।
[मेधाविरूप्यम्, मेधाविमयम्] मेधाविन आगतं = मेधाविरूप्यम्, मेधाविमयम् । 'नृ-हेतुभ्यो रूप्य-मयटौ वा' (६।३।१५६) रूप्यप्र०-मयट्प्र० → मय । सि-अम् ।
[हस्तिना] हस्तिन् तृतीया टा । [हस्तिने] हस्तिन् चतुर्थी कें । कलापि-कुथुमि-तैतलि-जाजलि-लाङ्गलि-शिखण्डि-शिलालि-सब्रह्मचारि-पीठसर्पि
सूकरसद्म-सुपर्वणः ॥ ७।४।६२ ॥ [कलापिकुथुमितैतलिजाजलिलाङ्गलिशिखण्डिशिलालिसब्रह्मचारिपीठसर्पिसूकरसद्मसुपर्वणः] कलापी च कुथुमी च तैतली च जाजली च लाङ्गली च शिखण्डी च शिलाली च सब्रह्मचारी च पीठसी च सूकरसद्मा च सुपर्वा च = कलापिकुथुमितैतलिजाजलिलाङ्गलिशिखण्डिशिलालिसब्रह्मचारिपीठसर्पिसूकरसद्मसुपर्व, तस्य = कलापिकुथुमितैतलिजाजलिलाङ्गलिशिखण्डिशिलालिसब्रह्मचारिपीठसर्पिसूकरसद्मसुपर्वणः । 'र-वर्णान्नो ण०'. (२।३।६३) णत्वम् ।
अत्र ये इन्नन्तास्तेषां 'अनपत्ये' (७४।५५) इति, शिखण्डि-पीठसर्पिणोरपत्येऽपि 'संयोगादिनः' (७४।५३) इति, सूकरसद्म-सुपर्वणोस्तु 'अणि' (७।४।५२) इति निषेधे प्राप्ते लुग्वचनम् ।
[कालापाः] कलापिन् । कलापिना प्रोक्तं वेदं विदन्त्यधीयते वा = कालापाः । 'तेन प्रोक्ते' (६।३।१८१) अण्प्र० → अ । 'तद् वेत्त्यधीते' (६।२।११७) अणप्र० → अ । 'प्रोक्तात्' (६।२।१२९) इति द्वितीयअणो लुप् । अनेन इन्लुक् । 'वृद्धिः स्वरेष्वादे०' (७४।१) वृद्धिः । जस ।