________________
योगशतक - सूत्र : ३३-३४-३५
गुरुकुलवासी गुरुतंतयाय उचियविणयस्स करणं च । वसहीपमज्जणाइसु जत्तो तह कालवेक्खाए ॥३३॥ गुरुकुलवासो मूलगुणो यते, "सुयं मे आउसंतेण " [आचाराङ्ग १ - १] इति वचनप्रामाण्यात् । कथमयमिष्यते ? इत्याह- 'गुरुतन्त्रतया 'गुरुपारतन्त्र्येण आत्मप्रदान - सत्यपालनेन । तथा 'उचितविनयस्य'- ज्ञानविऩयादेः 'करणं च ' सेवनं च भगवदाज्ञेति कृत्वा । तथा वसतिप्रमार्जनादिषु क्रियाभेदेषु यत्नः, आदिशब्दाद् उपधिप्रत्युपेक्षणादिग्रहः, तथा कालापेक्षया न तु यदृच्छाप्रवृत्त्या ।
इति गाथार्थः ॥३३॥ तथा
३८
अणिगृहणा बलम्मी सव्वत्थ पवत्तणं पसंतीए । णियलाभचिंतणं सइ अणुग्गहो मे त्ति गुरुवयणे ॥३४॥ 'अनिगूहना' - अप्रच्छादना बले शारीरे औचित्यप्रयोगेण एतद्धि यदन्यथागतं गतमेव निष्फलमित्येतदालोच्य । तथा 'सर्वत्र' - श्रमणयोगे उपधिप्रत्युपेक्षणादौ प्रवर्तनं प्रशान्त्या, क्षान्त्यादिमन्थरमित्यर्थः । निजलाभचिन्तनं सदा निर्जराफलमङ्गीकृत्य । 'गुरुवचने' - गुर्वाज्ञायामिति सम्बन्धः । कथम् ? इत्याह-' अनुग्रहो ममेति' - यदयमित्थमाह, 'इति' एवम्, दुर्लभाः खलु चित्ररोगाभिभूतानां सदुपदेशदातारः सुवैद्या इत्याद्युदाहरणैः । इति गाथार्थ: ॥३४॥ तथा
संवरणिच्छित्तं सुद्धंछुज्जीवणं सुपरिसुद्धं ।
विहिसज्झाओ मरणादवेक्खणं जइजणुवएसो ॥ ३५ ॥ 'संवरनिश्छिद्रत्वं' - आश्रवनिश्छिद्रत्वं यतेरुपदेशः । संवरच्छिद्रं हि गिरिशिखरात् पातालतलपातः । तथा 'शुद्धोञ्छजीवनं'-आधाकर्मादित्यागेन सुपरिशुद्धं, कल्पनीत्यनुसारतः । तथा 'विधिस्वाध्याय: '-विधिना वन्दनादिलक्षणेन वाचनाद्यनुष्ठानम् । तथा 'मरणाद्यपेक्षणं'-मरणप्रमादजकर्मफलाद्यपेक्षणं 'यतिजनोपदेश: ' - इत्ययमेवम्भूतो यतिजनस्योपदेशः । इति गाथार्थः ॥ ३५ ॥ उपदेशानुपदेशे प्रयोजनमाह
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org