Page Text
________________
१७० योगबिन्दु सूत्र : १००-१०१-१०२-१०३-१०४ वचो-वचनम् ॥ १०० ॥ 'एतदेव दर्शयति -
अनिवृत्ताधिकारायां प्रकृतौ सर्वथैव हि । ..
न पुंसस्तत्त्वमार्गेऽस्मिञ्जिज्ञासापि प्रवर्तते ॥ १०१॥ __ अनिवृत्ताधिकारायां अनिवृत्तोऽव्यावृत्तोऽधिकारः पुरुषाभिभवरूपो यस्याः सा तथा तस्याम् प्रकृतौ-प्रधानाभिधानायाम् ‘सर्वथैव हि' सर्वैरेव प्रकारैरपुनर्बन्धकत्वस्याप्यप्राप्तावित्यर्थः न-नैव पुंसः पुरुषस्य तत्त्वमार्गेऽस्मिन्वक्तुमुपक्रान्ते 'जिज्ञासापि'- योगमार्ग ज्ञातुमिच्छा, किं पुनस्तदभ्यास इत्यपिशब्दार्थः प्रवर्तते-सञ्जायत इति ॥ १०१॥ एतदेव भावयति - . क्षेत्ररोगाभिभूतस्य, यथात्यन्तं विपर्ययः ।।
तद्वदेवास्य विज्ञेयस्तदावर्तनियोगतः ॥ १०२॥ क्षेत्ररोगाभिभूतस्य-क्षेत्ररोगेण रोगान्तराधारभूतेन कुष्ठादिनाऽभिभूतस्य 'यथा' इति दृष्टान्तार्थः अत्यन्तं अतीव 'विपर्ययो'- मतिभ्रंशरूप: स्यात् 'तद्वदेव' इति दार्टान्तिकार्थः अस्य-अनिवृत्तप्रकृत्यधिकारस्य पुंसः "विज्ञेयो' विपर्ययो योगमार्गाऽप्रतिपत्तिरूपः, कुत इत्याह 'तदावर्तनियोगतः'- तस्याऽनिवृत्ताधिकारप्रकृतिकालभाविन आवर्तस्य प्रकृतेरेव परिवर्तस्य नियोगतो व्यापारात् ॥१०२॥ एतदपि कथमित्याह
जिज्ञासायामपि शत्र, कश्चित्सर्गो निवर्तते ।
नाक्षीणपाप एकान्तादाप्नोति कुशलां धियम् ॥ १०३॥ "जिज्ञासायामपि'-ज्ञातुमिच्छायां किं पुनरभ्यास इत्यपिशब्दार्थ: हिर्यस्मात् 'अत्र' योगे विषयभूते कश्चिदनिर्धारितरूप: 'सर्गः'-प्रकृतेः पुरुषाभिभवलक्षण: निवर्तते । एतदपि कुत इत्याह न-नैव, अक्षीणपाप:- अव्यावृत्तकल्मषः एकान्तात् एकान्तेनैव आप्नोति-लभते प्राणी, कुशलां-मुक्तिपथानुवर्तिनी, धियं-बुद्धिमिति, किं तु कथंचित्क्षीणपापः ॥ १०३॥
ततस्तदात्वे कल्याणमायत्यां तु विशेषतः । मन्त्राद्यपि सदा चारु, सर्वावस्थाहितं मतम् ॥ १०४॥
१. तदेव-A.B.C.; २. अव्यावृत्तकश्मल:-A.; अव्यावृत्तकश्मलपङ्कातङ्क:-B.C.;
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
For Personal & Private Use only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 004175 |
| Book Title | Haribhadra Yogbharti |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Abhayshekharsuri |
| Publisher | Divya Darshan Trust |
| Publication Year | 2009 |
| Total Pages | 346 |
| Language | Sanskrit, Hindi |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 6 MB |