________________
आगम
(४५)
अनुयोगद्वार”- चूलिकासूत्र-२ (मूलं+वृत्ति:)
.............. मूलं [१२८] / गाथा ||४६-५६|| मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित.........आगमसूत्र - [४५], चूलिकासूत्र - [२] "अनुयोगद्वार" मूलं एवं हेमचन्द्रसूरि-रचिता वृत्ति:
प्रत
सूत्रांक
[१२८]
गाथा: ||१-३२||
चारसमम् । एवमेते खराः सप्त भवन्ति, इदमुक्तं भवति-एकोऽपि गीतखरोऽक्षरपदादिभिः सप्तभिः स्थानः | सह समत्वं प्रतिपद्यमानः सप्तधात्वमनुभवतीत्येवं सप्त खरा अक्षरादिभिः समा दर्शिता भवन्तीति । गीते च यः सूत्रयन्धः सोऽष्टगुण एव कर्तव्य इत्याह-'निहोस'मित्यादि, तत्र 'अलियमुवघायजणयमित्यादिद्वात्रिंशत्सूत्रदोषरहितं निर्दोष १ विशिष्टार्थयुक्तं सारवत् २ गीतनिवद्धार्थगमकहेतुयुक्ततया दृष्टं हेतु|युक्तम् ३ उपमाचलङ्कारयुक्तमलङ्कृतम् ४ उपसंहारोपनययुक्तमुपनीतम् ५ अनिष्ठुराविरुद्धालज्जनीयार्थवाचकं सानुप्रास वा सोपचारम् ६ अतिवचनविस्तररहितं संक्षिप्ताक्षरं मितं ७ मधुरं श्रव्यशब्दार्थ ८ गेयं भवतीति शेषः। 'तिपिण य वित्ताईति यदुक्तं, तबाह-'सममित्यादि, यत्र वृत्ते चतुर्वपि पादेषु सङ्ख्यया समान्यक्षराणि भवन्ति तत्सम, यत्र प्रथमतृतीययोर्द्वितीयचतुर्थयोश्च पादयोरक्षरसख्यासमत्वं तदर्द्धसम, यत्तु सर्वत्र सर्वपादेष्वक्षरसख्यावैषम्योपेतं तद्विषम, 'जति यस्मात्तं भवतीति शेषः, तस्मात् त्रय एव: वृत्तप्रकारा भवन्ति, प्यतुर्थस्तु प्रकारो नोपलभ्यतेऽसत्त्वादित्यर्थः, एवमन्यथाऽप्यविरोधतो व्याख्येयमिदमिति । बादुपिण य भणिइओत्ति यदुक्तं तन्नाह-'सकए'त्यादि भणितिर्भाषा खरमण्डले-पहादिखरसमूहे, शेष:
कण्ठ्यं, गीतविचारप्रस्तावादिदमपि पृच्छति-केसी गायई'त्यादिप्रश्नगाथा सुगमा, नवरं 'केसित्ति कीदृशी| स्त्री इत्यर्थः, 'खरंति खरस्थानं, रूक्षं प्रतीतं, चतुरं-दक्षम्, विलम्बित-परिमन्थरं, दुतं शीघमिति । 'विस्सरं पुण केरिसि'ति गाथाऽधिकमिदं । अब क्रमेणोत्तरमाह-गोरी गायइ महुर'मित्यादि, अनापि 'विस्सरं पुण|
दीप अनुक्रम
[१६४
-२०४]
RSS
~268~
