________________
आगम
(४४)
प्रत
सूत्रांक
[४३]
दीप
अनुक्रम [१३६ ]
श्रीमलयगिरीया
नन्दीवृत्तिः ॥१९७॥
“नन्दी”- चूलिकासूत्र -१ ( मूलं + वृत्तिः)
मूलं [ ४३ ] / गाथा || ८९... ||
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित.....आगमसूत्र- [ ४४], चूलिका सूत्र - [१] “नन्दीसूत्र” मूलं एवं मलयगिरिसूरि - रचिता वृत्तिः
माणाइएहिं निद्दिट्ठा। अइदूसमत्ति घोरा वाससहस्साइ इगवीसा ॥ २१ ॥ ओसप्पिणीए एसो कालविभागो जिणेहि निद्दिहो । एसो चिय पडिलोमं विन्नेओस्सप्पिणीएऽवि ॥ २२ ॥ एयं तु कालचकं सिस्सजणाणुग्गहट्ठि (ड) या भणिअं । संखेवेण महत्थो बिसेस सुत्ताओ नायवो ॥ २३ ॥” “नोउसप्पिणी 'त्यादि, नोत्सर्पिणीमवसर्पिणी प्रतीत्यानाद्यपर्यवसितं, महाविदेहेषु हि नोत्सर्पिण्यवसर्पिणीरूपः कालः, तत्र च सदैवावस्थितं सम्यक् श्रुतमित्यनाद्यपर्यवसितं तथा भावतो 'ण' मिति वाक्यालङ्कारे, 'ये' इत्यनिर्दिष्टनिर्देशे ये केचन यदा पूर्वाह्नादौ जिनैः प्रज्ञप्ता जिनप्रज्ञप्ता भावा:- पदार्थाः 'आघविज्जति'त्ति प्राकृतत्वादाख्यायन्ते, सामान्यरूपतया विशेषरूपतया वा कथ्यन्ते इत्यर्थः, प्रज्ञाप्यन्ते नामादिभेदप्रदर्शनेनाख्यायन्ते तेषां नामादीनां भेदाः प्रदर्श्यन्ते इत्यर्थः, प्ररूप्यन्ते नामादिभेदस्वरूपकथनेन प्रख्यायन्ते नामादीनां भेदानां स्वरूपमाख्यायते इति भावार्थः, यथा – “पंज्जायाणभिधेयं ठियमन्नत्थे तदत्थनिरवेक्खं । जाइच्छियं च नामं जाव दवं च पाएणं ॥ १ ॥ जं पुण तदत्थसुन्नं तदभिप्पाएण तारिसागारं । कीरइ व निरागारं इत्तरमियरं च साठवणा ॥ २ ॥ इत्यादि, तथा दर्श्यन्ते- उपमानमात्रोपदर्शनेन प्रकटीक्रियन्ते, यथा
१ प्रमाणादिकैर्निर्दिश । अतिदुपमेति (माइति) घोरा वर्षसहस्राणि एकविंशतिः ॥ २१ ॥ अवसर्पिण्यामेव कालविभागो जिनैर्निर्दिष्टः । एष एवं प्रतिलोमो विज्ञेय उत्सर्पिण्यामपि ॥ २२ ॥ एतत्तु कालचके शिवजनानुग्रहार्थाय भणितम्। संक्षेपेग महार्थो विशेषः स्वात् ज्ञातव्यः ॥ २३ ॥ २ पर्यायानामधेयं स्थितमन्यार्थे तदर्थनिरपेक्षम् यादृच्छिक व नाम या च प्रायेण ॥ १ ॥ यत्पुनस्तदर्थशून्यं तदभिप्रायेण ताराकारम् । किवते वा निराकारमित्वरमितरच सा
स्थापना ।। २ ।।
Education Interna
For Parts Only
~397~
सादिसपर्ववसितायधिकारः
सू. ४३
२०
२३
॥१९७॥