________________
आगम
(४४)
“नन्दी”- चूलिकासूत्र-१ (मूलं+वृत्ति:)
.................. मूलं [२८]/गाथा ||७४...|| ......... मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित......आगमसूत्र-[४४], चूलिका सूत्र-[१] "नन्दीसूत्र" मूलं एवं मलयगिरिसूरि-रचिता वृत्ति:
प्रत
श्रीमलय- गिरीया नन्दात्तिा ॥१६९॥
सुत्राक
[२८]
श२०
दीप अनुक्रम
जसबहान वीसुं सत्वेसुवि तं न रेणुतेलंय । पत्तेयमणिच्छंतो कहमिच्छसि समुदये नाणं? ॥१॥" ततः व्यञ्जनावस्थितमेतत्-व्यञ्जनावग्रहो ज्ञानरूपः, केवलं तेषु ज्ञानमव्यक्तमेव बोद्धव्यं । चशब्दी स्वगतानेकभेदसूचकी, ते च ग्रहचतुष्कम्
सू० २९ खगता अनेकभेदा अग्ने स्वयमेव सूत्रकृता वर्णयिष्यन्ते, आह-प्रथमं व्यजनावग्रहो भवति ततोऽर्थावग्रहः, ततः कस्मादिह प्रथममर्थावग्रह उपन्यस्तः?, उच्यते, स्पष्टतयोपलभ्यमानत्वात् , तथाहि-अर्थावग्रहः स्पष्टरूपतया सर्वरपि जन्तुभिः संवेद्यते, शीघ्रतरगमनादौ सकृत्सत्वरमुपलम्भे मया किश्चिद् दृष्टं परं न परिभावितं सम्यगिति व्यवहा-दा रदर्शनात् , अपि च-अर्थावग्रहः सर्वेन्द्रियमनोभावी व्यञ्जनावग्रहस्तु नेति प्रथममर्थावग्रह उक्तः ॥ सम्प्रति तु व्यञ्जना-1 वग्रहादूर्द्धमर्थावग्रह इति क्रममाश्रित्य प्रथमं व्यञ्जनावग्रहखरूपं प्रतिपिपादयिषुः शिष्यं प्रश्नं कारयति| से किं तं वंजणुग्गहे?, वंजणुग्गहे चउविहे पण्णत्ते, तंजहा-सोइंदिअवंजणुग्गहे घाणिदियवं. जणुग्गहे जिभिदियवंजणुग्गहे फासिंदिअर्वजणुग्गहे । से तं वंजणुग्गहे (सू. २९)
'से कि तमित्यादि,अथ कोऽयं व्यञ्जनावग्रहः?, आचार्य आह-व्यअनावग्रहश्चतुर्विधः प्रज्ञतः, तद्यथा-'श्रोत्रेन्द्रि-II ॥१६९॥ यव्यअनावग्रह' इत्यादि, अत्राह-सत्सु पञ्चखिन्द्रियेषु षष्ठे च मनसि कस्मादयं चतुर्विधो व्यावयेते', उच्यते, इह व्यञ्जनमुपकरणेन्द्रियस्य शब्दादिद्रव्याणां च परस्परं सम्बन्ध उच्यते, सम्बन्धश्चतुणोंमेव श्रोत्रेन्द्रियादीनां, न नयनमन- २५
१ यत् सर्वथा न विष्वक संपपि तत् न रेणुतलवत् । प्रत्येकमनिश्छन् कमिच्छसि समुदाय ज्ञानम् ? ॥१॥
[११२]
SARERatinand
ACEmirary.org
~341~
