________________
आगम
(४४)
“नन्दी'- चूलिकासूत्र-१ (मूलं+वृत्तिः )
................ मूलं [२४]/गाथा ||६०...|| ...... मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित......आगमसूत्र-[४५], चूलिका सूत्र-[१] "नन्दीसूत्र" मूलं एवं मलयगिरिसूरि-रचिता वृत्ति:
एकेन्द्रिः
प्रत सूत्रांक [२४]
श्रीमलय-रागतयोरपि लक्षणभेदानेदो, यधैकाकाशस्थयोधर्मास्तिकायाधर्मास्तिकाययोः, तथाहि-धर्माधर्मास्तिकायौ परस्परंश गिरीया लोलीभावेनैकस्मिन्नाकाशदेशे व्यवस्थिती, तथापि यो गतिपरिणामपरिणतयोर्जीवपुद्गलयोर्गत्युपष्टम्भहेतुर्जलमिव म- ये पिश्रुतं नन्दीवृत्तिः त्यस्य स खलु धर्मास्तिकायो यः पुनः स्थितिपरिणामपरिणतयोर्जीवपुद्गलयोरेव स्थित्युपष्टम्भहेतुः क्षितिरिव झपस्य | ॥१४॥ स खलु अधर्मास्तिकाय इति लक्षणभेदाढ़ेदो भवति, एवमाभिनिबोधिकश्रुतयोरपि लक्षणभेदा दो वेदितव्यः,
लक्षणभेदमेव दर्शयति-'अभिनिबुज्झईत्यादि, अभिमुखं-योग्यदेशे व्यवस्थितं नियतमर्थमिन्द्रियमनोद्वारेण बुध्यतेपरिच्छिनत्ति आत्मा येन परिणामविशेपेण स परिणामविशेषो ज्ञानापरपर्याय आभिनियोधिक, तथा शृणोति वाच्यवाचकभावपुरस्सरं श्रवणविपयेन शब्देन सह संस्पृष्टमर्थ परिच्छिनत्त्यात्मा येन परिणामविशेषेण स परिणामविशेषः श्रुतं । ननु यद्येवलक्षणं श्रुतं तर्हि य एव श्रोत्रेन्द्रियलब्धिमान् भाषालब्धिमान् वा तस्यैव श्रुतमुपपद्यते न शेषस्यैकेन्द्रियस्य, तथाहि-यः श्रोत्रेन्द्रियलब्धिमान् भवति स विवक्षितं शब्दं श्रुत्वा तेन शब्देन वाच्यमथे प्रतिपत्तुमीष्टे न शेपः, शेषस्य तथारूपशक्त्यभावात् , योऽपि च भापालब्धिमान् भवति सोऽपि द्वीन्द्रियादिः प्रायः खचेतसि किमपि विकल्प्य तदभिधानानुमानतः शब्दमुद्गिरति नान्यथा, ततस्त स्थापि श्रुतं सम्भाव्यते, यस्त्वेकेन्द्रियः
॥१४॥ सन तावत् श्रोत्रेन्द्रियलब्धिमान् नापि भाषालब्धिमान् ततः कथं तस्य श्रुतसम्भवः ?, अथ च प्रवचने तस्यापि श्रुतमुपवर्ण्यते, तत्कथं प्राक्तनं श्रुतलक्षणं समीचीनमिति ?, नेप दोपो, यत इह तावदेकेन्द्रियाणामाहारादिसंज्ञा विद्यते
456-51
दीप अनुक्रम [१३]
२०
~ 283~
