________________
आगम
(४३)
प्रत
सूत्रांक ॥१६
-३५||
दीप
अनुक्रम
[७२८
-७४७]
“उत्तराध्ययनानि”- मूलसूत्र - ४ ( मूलं + निर्युक्तिः + वृत्तिः)
मूलं [--] / गाथा || १६-३५||
अध्ययनं [२०],
Jain Education intimanal
विंशतिः सूत्राणि प्रायः प्रतीतार्थान्येव, नवरं 'न तुमं जाणे अणाहस्स'त्ति न त्वं 'जानीषे' अवबुध्यसे, अनाथस्येतिअनाथशब्दस्यार्थ च-अभिधेयमुत्थां वा उत्थानं मूलोत्पत्तिं केनाभिप्रायेण मयोक्त इत्येवंरूपां पठ्यते च-'अत्थं पोत्थं वत्ति, अर्थ प्रोत्थां वा प्रकृष्टोत्थानरूपामत एव यथाऽनाथः सनाथो वा भवति तथा च न जानीषे इति सम्बन्धः ॥ शृणु 'मे' मम कथयत इति शेषः, किं तदित्याह - यथाऽनाथो भवतीत्यनाथशब्दस्याभिधेयः पुरुषो भवति, यथा 'मेय'त्ति मया च प्रवर्त्तितमिति - प्ररूपितमनाथत्वमिति प्रक्रमः अनेनोत्थानमुक्तम् ॥ 'पुराणपुरभेयणिति, पुराणपु|राणि भिनत्ति - खगुणैर साधारणत्वाद्भेदेन व्यवस्थापयति पुराणपुरभेदिनी, बहुलवचनात्कर्त्तरि ल्युट् पव्यते च- 'नगराण पुडभेषण' त्ति लिङ्गव्यत्ययान्नगराणां मध्ये पुटभेदनं, पुनरिदमुक्तं भवति - प्रधाननगरी ॥ प्रथमे वयसि, इह प्रक्रमाद्योवने 'अतुला' अनुपमा अक्ष्णोर्वेदना-अक्षिरोगजनिता व्यथा 'अहोत्थ' ति अभूत् 'तिउले'त्ति आर्यत्वात् 'तोदकः' व्यथकः 'सर्वगात्रेषु' सर्वाङ्गेषु पठ्यते च 'विउलो दाहो सगेसु य'त्ति गतार्थ, 'सरीरविवरंतरे' त्ति | शरीरविवराणि - कर्णरन्ध्रादीनि तेपामन्तरं - मध्यं शरीरविवरान्तरं तस्मिन् 'पवेसेज'ति 'प्रवेशयेत्' प्रक्षिपेत्, | शरीरविवरग्रहणमतिसुकुमारत्वादान्तरत्वचो गाढवेदनोपलक्षणं, पठ्यते च- 'सरीरबीयअंतरे आबेलिज 'ति शरीरबीजं - सप्तधातवस्तदन्तरे-तन्मध्ये 'आपीडयेद्' गाढमवगाहयेत्, 'एव' मित्यापीड्यमानस्य शस्त्रवत् 'मे' ममाक्षिवेदना, कोऽर्थः १ - यथा तदत्यन्तवाधाविधायि तथैपापीति ॥ 'त्रिक' मिति कटिभागम् 'अन्तरा' मध्ये 'इच्छां वा'
For PP Use On
निर्युक्ति: [ ४२२R...]
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित आगमसूत्र [ ४३] मूलसूत्र [४] "उत्तराध्ययनानि" मूलं एवं शान्तिसूरि विरचिता वृत्तिः
~948~
