________________
आगम
“उत्तराध्ययनानि"- मूलसूत्र-४ (मूलं+नियुक्ति:+वृत्ति:) अध्ययनं [१०],
मूलं [-] / गाथा ||३|| नियुक्ति : [३०९...]
(४३)
-CREE
E
प्रत
सूत्रांक
||३||
४ व्यते, 'एवम्' इत्युक्तसरशं 'मनुजानां' मनुष्याणां, मनुजग्रहणं च प्राग्वत् , 'जीवियं ति जीवित, यत एवं ततः। समयमपि गौतम ! मा प्रमादीरिति सूत्रार्थः ॥ अमुमेवार्थमुपसंहरन्नुपदेशमाह
इइइसरियंमि आउए, जीवितए बहुपचवायए । विहुणाहि रयं पुराकई, समयं ॥३॥ व्याख्या-'इति' इत्युक्तन्यायेन 'इत्वरे' अयनशीले, कोऽर्थः?-खल्पकालभाविनि, एति-उपक्रमहेतुभिः अनपवयतया यथास्थित्यैवानुभवनीयतां गच्छतीति आयुः, तचैवं निरुपक्रममेव तस्मिन्, तथाऽनुकम्पितं जीवितं । जीवितकं चशब्दस्य गम्यमानत्वात् तस्मिंश्च, अर्थात् सोपक्रमायुषि, बहवः-प्रभूताः प्रत्यपाया-उपघातहेतवोऽध्यवसाननिमित्तादयो यस्मिंस्तत्तथा, अनेन चानुकम्प्यताहेतुराविष्कृतः, एवं चोक्तरूपद्रुमपत्रोदाहरणतः कुशाग्रजलविन्दूदाहरणतश्च मनुजायुर्निरुपक्रमं सोपक्रम चेत्वरम् , अतोऽस्यानित्यतां मत्वा 'विधुनीहि जीवात् पृथक् कुरु रजः कर्म 'पुरेकर्डति' पुरा-पूर्व तत्कालापेक्षया कृतं-विहितं, तद्विधुवनोपायमाह-समयमपि गौतम ! मा प्रमादीः, पठन्ति च-एवं मणुयाण जीविए एत्तिरिए बहुपचवायए'त्ति सुगममेवेति सूत्रार्थः ॥ स्यात्-पुनर्मनुष्यभवावाप्ताबुद्यस्याम इत्याहहै। दलहे खलु माणुसे भवे, चिरकालेणवि सध्वपाणिणं । गाढा य विवाग कम्मुणो, समय० ॥४॥
व्याख्या-'दुर्लभो' दुरवापः, 'खलुः' विशेषणे, अकृतसुकृतानामिति विशेष द्योतयति, 'मानुषों' मनुष्यसम्बन्धी
-
.
दीप अनुक्रम [२९३]
K.--
O-
C
4
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित...........आगमसूत्र - [४३], मूलसूत्र - [४] "उत्तराध्ययनानि" मूलं एवं शान्तिसूरि-विरचिता वृत्ति:
~668~
