________________
आगम
“उत्तराध्ययनानि”- मूलसूत्र-४ (मूलं+नियुक्ति:+वृत्ति:) अध्ययनं [८],
मूलं [-]/ गाथा ||१३|| __ नियुक्ति: [२५९...
(४३)
कापिली
याध्य.८
प्रत सूत्रांक ||१३||
उत्तराध्य.8 व्याख्या-'ये' इति प्राग्वत् , 'लक्षणं च' शुभाशुभसूचकं पुरुषलक्षणादि, रूढितः तत्प्रतिपादकं शास्त्रमपि लक्षणं, दि तद्यथा-अस्थिष्वर्थाः सुखं मांसे, त्वचि भोगाः स्त्रियोऽक्षिषु । गती यानं खरे चाज्ञा, सर्व सत्त्वे प्रतिष्ठितम् ॥१॥
'खप्नं चे'त्यत्रापि रूढितः स्वप्नस्य शुभाशुभफलसूचकं शाखमेव, तद्यथा-'अलङ्कृतानां द्रव्याणां, वाजिवारणयोस्तथा। ॥२९५॥ वृषभस्य च शुक्लस्य, दर्शने प्रामुयाद्यशः ॥१॥ मूत्रं या कुरुते खप्ने, पुरीषं चापि लोहितम् । प्रबुध्येत तदा कश्चि
लभते सोऽर्थनाशनम् ॥२॥' 'अंगविजं च'त्ति अविद्यां च शिरःप्रभृत्यङ्गस्फुरणतः शुभाशुभसूचिका 'सिरफुरणे किर रज' इत्यादिकां विद्या, प्रणवमायावीजादिवर्णविन्यासात्मिकां या, यद्वा-अङ्गानि-अङ्गविद्याव्यावर्णिणतानि भीमान्तरिक्षादीनि विद्या 'हलि!२ मातङ्गिनी स्वाहा' इत्यादयो विद्यानुवादप्रसिद्धाः, ततश्चाङ्गानि च विद्याश्चाङ्गविद्याः, प्राग्यद् वचनव्यत्ययः, 'चः' सर्वत्र वाशब्दार्थः, ये प्रयुञ्जते-व्यापारयन्ति, पुनर्ये इत्युपादानं लक्षणादिभिः पृथक् सम्बन्धसूचनार्थ, ततश्च प्रत्येकमपि लक्षणादीनि ये प्रयुञ्जते, न तु समस्तान्येव, ते किमित्याह-'न हु' नैव 'ते' एवंविधाः 'श्रमणाः' साधवः 'उच्यन्ते' प्रतिपाद्यन्ते, इह च पुष्टालम्बनं विनतयापारणत एवमुच्यते, अन्यथा करवीरलताभ्रामकतपखिनोऽप्येवंविधत्वापत्तेः, एवमायः आचार्यै 'आख्यातं' कथितम् , अनेन यथावस्थितवस्तुवादितयाऽऽत्मनि परापवाददोपं व्यपोहत इति सूत्रार्थः । ते चैवंविधा यदवामुवन्ति तदाह-- इह जीवियं अनियमित्ता पम्भट्ठा समाहिजोगेहिं । ते कामभोगरसगिहा उववजति आसुरे काए ॥ १४ ॥
SC+%ASAX
दीप अनुक्रम २२१]
॥२९५॥
XX
For
wrandibansar
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित...........आगमसूत्र - [४३], मूलसूत्र - [४] "उत्तराध्ययनानि" मूलं एवं शान्तिसूरि-विरचिता वृत्ति:
~589~
