________________
आगम
“उत्तराध्ययनानि”- मूलसूत्र-४ (मूलं+नियुक्ति:+वृत्ति:) अध्ययनं [७],
मूलं [-] / गाथा ||१८|| नियुक्ति: [२४९...]
(४३)
बृहदृत्तिः
प्रत
सूत्रांक
||१८||
उत्तराध्य.४-यतोऽयं बालो लोलताशठः ततो नरकगतितिर्यग्गतिनिवन्धनाभ्यां लोलताशठत्वाभ्यां देवत्वमनुजत्वे हारितस्या- औरचीनियोक्तरूपा द्विविधैय गतिः सम्भवति, एवं च मूलच्छेदेन जीवानां नरकतिर्यक्त्वमुच्यते, मूलं हि मनुष्यत्वं लाभश्च देवत्वम् , उभयोरपि तयोहारणादिति सूत्रार्थः ॥ पुनर्मूलच्छेदमेव समर्थयितुमाह
याध्य. ७ ॥२८॥ ततो जिए सई होइ, दुविहं दुग्गतिं गते । दुल्लहा तस्स उम्मजा, अन्हाए सुचिरादवि ॥१८॥
व्याख्या-ततः' देवत्वमानुषत्वजयनात् तको वा बालः 'जिय'त्ति व्यवच्छेदफलत्वाद्वाक्यस्य जित एव | सतित्ति सदा भवति 'द्विविधां' नारकतिर्यग्भेदां, दुनिन्दायां, दुष्टा-निन्दिता गतिर्दुर्गतिस्तां गतः' प्राप्तः, सदा|जितत्वमेवाभिव्यनक्ति-'दुर्लभाः' दुष्प्रापाः 'तस्ये ति देवमनुजत्वे हारितवतो बालस्य 'उम्मजत्ति सूत्रत्वादुन्मजनमुन्मजा-नरकतिर्यग्गतिनिर्गमनात्मिका, स्यादेतत्-चिरतरकालेनोन्मजाऽस्य भविष्यति, अत आह-'अद्धायां काले अर्थादागामिन्यां, किं खल्पायामेव ?, इत्याह-सुचिरादपीत्सद्धाशब्देनैव कालाभिधानात् सुचिराच्छन्दः प्रभूतत्वमेवाह, ततोऽयमर्थः-अनागताद्धायां प्रभूतायामपि, बाहुल्याचेत्यमुक्तम् , अन्यथा हि केचिदेकभवेनैव तत उद्धृत्य मुक्तिमप्यामुवन्त्येवेति सूत्रार्थः ॥ इत्थं पश्चानुपूर्व्यपि व्याख्याङ्गमिति पश्चादुक्तेऽपि मूलहारिण्युपनय-14॥२८॥ मुपदय मूलप्रवेशिन्यभिधातुमाह-यद्वा विपक्षापायपरिज्ञानतयैवोपादेये प्रवृत्तिरिति पश्चादुक्तमपि मूलहारिणमादावुपदर्येतदाह
दीप अनुक्रम [१९६]
AIMEducatan intimation
For ParaanaEPIwaalpontv
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..........आगमसूत्र - [४३], मूलसूत्र - [४] "उत्तराध्ययनानि" मूलं एवं शान्तिसूरि-विरचिता वृत्ति:
~ 559~
