________________
आगम
“उत्तराध्ययनानि”- मूलसूत्र-४ (मूलं+नियुक्ति:+वृत्ति:) अध्ययनं [३६], मूलं [-1 / गाथा ||४७|| नियुक्ति: [५५६...], भाष्यं [१५...]
(४३)
प्रत
सुत्रांक
[४७]
COMMAA
एसा अजीवविभत्ती, समासेण वियाहिया । इत्तो जीवविभर्ति, बुच्छामि अणुपुब्बसो ॥४७॥ 'एषा' अनन्तरोक्ताऽजीवविभक्तिर्व्याख्याताऽनन्तरं जीवविभक्तिं वक्ष्यामि 'अणुपुब्बसो'त्ति आनुपूयेति सूत्रा-14 र्थः॥ यथाप्रतिज्ञातमाह
संसारस्था य सिद्धा य, दुविहा जीवा वियाहिया। सिद्धा णेगविहा बुत्ता, तं मे कित्तयओ सुण ॥४८॥ संसरन्युपलक्षणत्वादवतिष्ठन्ते च जन्तवोऽस्मिन्निति संसारो-गतिचतुष्टयात्मकस्तत्र तिष्ठन्तीति संसारस्थाःनरकादिगतिवर्तिनस्ते च सिद्धाश्च प्रागुक्तव्युत्पत्तयः, 'द्विविधाः' उपदर्शितभेदतो द्विभेदा जीवा व्याख्याताः,
तत्र सिद्धाः 'अनेकविधाः' अनेकप्रकारा उक्तास्तमिति सूत्रत्वात्तान, पठन्ति च-दुविहा जीवा भवन्ति तत्थाणेहै गविहा सिद्धा तेत्ति, 'मे' मम कीर्तयतः 'सुण'त्ति शृणुत, अल्पवक्तव्यत्वाथ पश्चानिर्देशेऽपि प्रथमतः सिद्धभेदाभिजधानप्रतिज्ञानमदुष्टमिति सूत्रार्थः ॥ अनेकविधत्वमेवैपामुपाधिभेदत आह
इत्थीपुरिससिद्धा य, तहेव य नपुंसगा। सलिंगे अन्नलिंगे य, गिहिलिंगे तहेव य ॥४९॥
उकोसोगाहणाए य, जहन्नमज्झिमाइ य । उहूं अहे य तिरियं च, समुदंमि जलंमि य ॥५०॥ 'इत्थीपुरिससिद्ध'त्ति सिद्धशब्दः प्रत्येकमभिसम्बध्यते ततः स्त्रियश्च ते पूर्वपर्यायापेक्षया सिद्धाश्च स्त्रीसिद्धा एवं
दीप अनुक्रम [१५११]
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..........आगमसूत्र - [४३), मूलसूत्र - [४] "उत्तराध्ययनानि" मूलं एवं शान्तिसूरि-विरचिता वृत्ति:
~1353~