________________
आगम
“उत्तराध्ययनानि”- मूलसूत्र-४ (मूलं+नियुक्ति:+वृत्ति:) अध्ययनं [३२], मूलं [-] / गाथा ||१०-२०|| नियुक्ति: [५२६...]
(४३)
प्रत
बृहदृत्तिः
-२०
उत्तराध्य.
रसेत्यादि सूत्रैकादशकम् । रसाः' क्षीरादिविकृतयः 'प्रकामम्' अत्यर्थ 'न निषेवितव्याः' नोपभोक्तव्याः, प्रकामग्रहणं प्रमादस्थातु वातादिक्षोभनिवारणाय रसा अपि निषेवितव्या एव, निष्कारणनिषेवणस्य तु निषेध इति ख्यापनार्थम् , उक्तं च
ना०३२ "अचाहारो न सहे अतिनिद्धेण विसया उदिति । जायामायाहारो तपि पगाम ण भुंजामि ॥१॥" किमित्ये-४ ॥६२५ वमुपदिश्यते इत्याह-'प्रायः' बाहुल्येन रसा निषेव्यमाणा इति गम्यते, इप्तिः-धातूद्रेकस्तत्करणशीला दृप्तिकरा
दृप्तकरा वा पाठान्तरतः इह च भावे क्तप्रत्यय इति संदर्प उच्यते, दृश्यन्त एव हि कुर्वन्तो रसत्वममी प्राणिनामिति, यदिवा दीसं दीपनं मोहानलज्वलनमित्यर्थस्तत्करणशीला दीप्तकराः, केषां -नराणामुपलक्षणत्वात्स्यादीनां
च, उदीरयन्ति हि ते उपभुक्तास्तेषां मोहानलमिति, उक्तं हि-"विगैई परिणइधम्मो मोहो जमुदिजए उदिण्णे | जय । सुहुवि चित्तजयपरो कहं अकजे ण वट्टिहिई ॥१॥" एवं च को दोष इत्याह-दसं यदिवा दीप्तं नरमिति
प्रक्रमः 'चः पुनरर्थे जाति विवक्षया च बहुवचनप्रक्रमेऽप्येकवचनं, 'कामा' विषयाः 'समभिद्रवन्ति' अभिभवन्ति, तथाविधस्य ख्याधभिलपणीयत्वात्सुखाभिभवनीयत्वाचेति भावः, कमिव क इवेत्याह-'दुमं वृक्षं 'यथे' त्यौपम्ये, 'खादुफल' मधुरफलान्वितं 'च' इति भिन्नक्रमः, ततश्च 'पक्खि'त्ति पक्षिण इव, इह च द्रुमोपमः पुरुषादिः खादु
१ अत्याहार न भुजामि अतिथिग्धेन विषया उदीयन्ते । यात्रामाषाहारस्तमपि प्रकामं न मुजामि ॥१॥२ विकृतिः परिणतिधर्मा मोहो यदुदीर्यते उदीर्णे च । सुष्ठापि चित्तजयपरः कथमकार्थे न याति ? ॥२॥
दीप अनुक्रम [१२५६-१२६६]
KARXXX
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..........आगमसूत्र - [४३], मूलसूत्र - [४] "उत्तराध्ययनानि" मूलं एवं शान्तिसूरि-विरचिता वृत्ति:
~ 1248~
