________________
आगम
“दशवैकालिक”- मूलसूत्र-३ (मूलं+नियुक्ति:+|भाष्य|+वृत्ति:) चूलिका [१], मूलं [-]. / गाथा |-II. नियुक्ति: [३६०], भाष्यं [६२...]
(४२)
प्रत सुत्रांक
||--||
इति क्षेत्रचूडा लोकनिष्कुटा उपरिवर्तिना,मन्दरचूडा च पाण्डुकम्बला कूटादयश्च तदन्यपर्वताना, क्षेत्रप्राधान्यात्, आदिशब्दादधोलोकस्य सीमन्तकः तिर्यगलोकस्य मन्दर ऊर्वलोकस्येषत्माग्भारेति गाथार्थः॥
आइरित्त अहिगमासा अहिगा संवच्छरा अ कालंमि । भावे सओवसमिए इमा उ चूढा मुणेभव्या ॥ ३६१ ॥ 'अतिरिक्ता' उचितकालात् समधिका अधिकमासका प्रतीताः, अधिकाः संवत्सराश्च षष्ट्यब्दाद्यपेक्षया| 'काल' इति कालचूडा, 'भाव' इति भावचूडा क्षायोपशमिके भावे इयमेव द्विप्रकारा चूडा 'मन्तव्या' विज्ञेया क्षायोपशमिकत्वाछुतस्येति गाथार्थः ॥ तत्रापि प्रथमा रतिवाक्यचूडा, अस्याश्चानुयोगद्वारोपन्यासः पूर्ववत्तावद्यायनामनिष्पन्ने निक्षेपे रतिवाक्येति द्विपदं नाम, तत्र रतिनिक्षेप उच्यते-तत्रापि नामस्थापने अनादृत्य द्रव्यभावरत्यभिधित्सयाऽऽह
दव्ये दुहा उ कम्मे नोकम्मरई अ सददम्बाई । भावरई तस्सेब उ उदए एमेव अरवि ॥ ३६२ ॥ द्रव्यरतिरागमनोआगमज्ञशरीरेतरातिरिक्ता द्विधा-कर्मद्रव्यरतिर्नोकर्मद्रव्यरतिश्च, तत्र कर्मद्रव्यरती रति| वेदनीयं कर्म, एतच बद्धमनुदयावस्थं गृह्यते नोकर्मद्रव्यरतिस्तु शब्दादिद्रव्याणि, आदिशब्दात् स्पर्शरसादादिपरिग्रहः रतिजनकानि-रतिकारणानि । भावरतिः 'तस्यैव तु रतिवेदनीयस्य कर्मण उदये भवति, एच
मेवारतिरपि द्रव्यभावभेदभिन्ना यथोक्तरतिप्रतिपक्षतो विज्ञेयेति गाथार्थः । उक्ता रतिः, इदानीं वाक्यमतिदिशन्नाह
दीप अनुक्रम [-]
Limelicatom.in
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित......आगमसूत्र-[४२], मूल सूत्र-[३] “दशवैकालिक” मूलं एवं हरिभद्रसूरि-विरचिता वृत्ति:
द्रव्य-भावौ रति-अरत्यो: विवेचनं क्रियते
~542~
