________________
आगम
(४२)
“दशवैकालिक”- मूलसूत्र-३ (मूलं+नियुक्ति:+|भाष्य|+वृत्ति:) अध्ययनं [१], उद्देशक [-], मूलं -1 / गाथा ||१|| नियुक्ति: [८५], भाष्यं [-] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित......आगमसूत्र-[४२], मूल सूत्र-[३] “दशवैकालिक” मूलं एवं हरिभद्रसूरि-विरचिता वृत्ति:
प्रत
सूत्रांक/
गाथांक
सो अन्नेण पुच्छिन्नइ-किं जवे किणासि ?, सो भणइ-जेण मुहियाए ण लब्भामि । लौकिकमिदं हेतूपन्यासोदाहरणम् , अनेन च लोकोत्तरमप्याक्षिप्तमवगन्तव्यम्, तत् चरणकरणानुयोगे तावत् यद्याह विनेयः-किPामितीयं भिक्षाटनाद्याऽतिकष्टा क्रिया क्रियते?, स वक्तव्यो-येन नरकादिषु न कष्टतरा वेदना वेद्यत इति ।।
द्रव्यानुयोगे तु ययाह कश्चित्-किमित्यात्मा न चक्षुरादिभिरुपलभ्यते?, स वक्तव्यो-येनातीन्द्रिय इति । गत हेतुद्वारम् , तदभिधानाचोपन्यासद्वारम् , तदभिधानाचोदाहरणद्वारमिति ।। ८५ ॥ साम्प्रतं हेतुरुच्यते-तथा चाह
अहवावि इमो हेऊ विन्नेओ तत्थिमो चउविअप्पो । जावग थावग वंसग लूसग हेऊ चउत्थो उ ।। ८६ ।। KI व्याख्या-अधवा तिष्ठतु एष उपन्यासः, उदाहरणचरमभेदलक्षणो हेतुः, 'अपि:' सम्भावने, किं सम्भा-1
वयति ?, 'इमो अयं अन्यद्वार एवोपन्यस्तत्वात्तदुपन्यासनान्तरीयकत्वेन गुणभूतत्वादहेतुरपि, किंतु हेऊ वि-13
पणेओ तत्थिमोत्ति व्यवहितोपन्यासात् तत्रायं-वक्ष्यमाणो हेतुर्विज्ञेयः 'चतुर्विकल्प' इति चतुर्भेदः, विकपाल्पानुपदर्शयति-यापकः स्थापकः व्यसका लूषकः हेतुः चतुर्थस्तु । अन्ये वेवं पठन्ति-हेउत्ति दारमहुणा, चलब्धिहो सोख होइ नायव्वोत्ति, अत्राप्युक्तमुदाहरणम्, हेतुरित्येतद् द्वारमधुना-तुशब्दस्य पुनःशब्दा
१ सोऽन्येन पृश्यते किं यवान् कीपाति ?, स भगति-येन मुधिकया न लगे. (१) पूर्वोक्के. (२) पूर्वोत. (१) अवन्तरभाषित्वान्, (४) प्रस्तुत उदाहरण चरमभेदरूपः
दीप अनुक्रम
555
~116~