________________
आगम (४१/२)
“पिण्डनियुक्ति”- मूलसूत्र-२/१ (मूलं+नियुक्ति:+वृत्ति:)
मूलं [४१] » “नियुक्ति: [३१] + भाष्यं [११] + प्रक्षेपं " . मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित...........आगमसूत्र - [४१/२], मूलसूत्र - [०२/२] "पिण्डनियुक्ति" मूलं एवं मलयगिरिसूरि-रचिता वृत्ति:
प्रत गाथांक नि/भा/प्र ||३१||
केई एकेकनिास संवासेउं तिहा परिच्छंति । पाउणइ जइ न लग्गंति छप्पइया ताहि धोवति ॥ ३१॥
व्याख्या केचिद् एके सूरय एवमाहुरेकैका 'निना' रात्रि 'त्रिया' त्रिभिः प्रकारैः पूर्वोक्तः संवास्य तद्यथा-एकां निशां शोधनीय कल्प यहिः पाहणोति, द्वितीयां निशं संस्तारकतटे स्थापयति, तृतीयां तु निशां स्वपन स्वापस्थानस्योपरि लम्बमानमधोमुखं प्रसा-15 रितं शरीरलनमायपर्यन्तं स्थापयति, एवं त्रिधा संवास्य 'परीक्षन्ते ' दृष्ट्या निभालयन्ति, निभालितान्न दृष्टास्ततः सूक्ष्मपदपदिकाविशोधनार्थ शरीरे प्राकृण्वन्ति, पाटने च यदि 'न लगति' न लगाः प्रतिभासन्ते पदपदिकास्ततः प्रक्षालयन्ति, लगन्ति चेचहि भूयो भूयस्तावदृष्टया शरीरप्रावरणेन च परीक्षन्ते यावन्न सन्तीति निश्चितं भवति, ततः प्रक्षालयन्तीति, एषोऽपि विधिरदूषणात्समीचीन इवाऽऽचार्यस्य । प्रतिभासत इति मन्यामहे ॥ वखप्रक्षालनं च जलेन भवति, अतो जलग्रहणे विधिविशेषमाहनिब्बोदगस्स गहणं केई भाणेसु असुइ पडिसेहो । गिहिभायणेसु गहणं ठिय वासे मीसगं छारो ॥ ३२ ॥
व्याख्या-वर्षामु गृहच्छादनमान्तगलितं जलं नीबोदकं तस्य, इद्द यदि वर्षाकालादाक् सोऽप्युपधिः कथञ्चित्सामग्र्यभावतो न प्रक्षालितस्तहि प्राप्ते वर्षे सति साधुभिनीबोदकस्य-गृहपटलान्तोत्तीर्णस्य जलस्य वस्खपक्षालनार्थ ग्रहणम्' आदानं कर्तव्यं, तद्धि रजोगुण्डितधूमधूम्रीकृतदिनकरातपसम्पर्कमोष्मतीव्रसंस्पर्शतः परिणतत्वादचित्तम् , अतस्तद्हणे न काचिद्विराधना, नीबोदकस्य ग्रहणे केचिदामाहु-भाजनेषु' स्वपात्रेषु नीबोदकस्य ग्रहणं कर्त्तव्यमिति, अनाऽचार्य आह–'अमुइ पडिसेहो' 'अमुई ति भावप्रधानोऽयं निर्देशः,ततो-11
यमर्थ:-अशुचित्वाद्' अपवित्रत्वात्परोक्तविधिना नीबोदकग्रहणस्य प्रतिषेधः, नीबोदकं हि मलिनं मलिनत्वाचाशुचि ततः कथं येषु पात्रेषु |भोजन विधीयते तेषु तस्य ग्रहण पपत्रं भवति ?, मा भूत लोके प्रवचनगहों यथाऽमी अशुचय इति, ततः 'गृहिभाजनेषु' गृहिसत्केषु कु
दीप अनुक्रम [४२]]
~ 32 ~