________________
आगम (४१/२)
“पिण्डनियुक्ति”- मूलसूत्र-२/१ (मूलं+नियुक्ति:+वृत्ति:) मूलं [३८२] .→ "नियुक्ति: [३५३] + भाष्यं [२७...] + प्रक्षेपं [३...]" . मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..........आगमसूत्र - [४१/२], मूलसूत्र - [०२/२] "पिण्डनियुक्ति” मूलं एवं मलयगिरिसूरि-रचिता वृत्ति:
प्रत गाथांक नि/भा/प्र ||३५३||
दाणे कयविकए वा होई अहिंगरणमजयभावरस । निवयंति जे य तहियं जीवा मुइयंगमूसाई ॥३५३ ॥
व्याख्या-दाने क्रये विक्रये वाऽनन्तरोक्तस्वरूपे प्रवर्तमाने साधोः 'अयतभावस्य ' अयतोऽशुद्धाहारापरिहारकत्वेन जीवरक्षणबारहितः भावः-अध्यवसायो यस्य स तथा तस्य ' अधिकरण ' पापप्रवृत्तिरुपजायते, तथा तस्मिन् कुनुपादिमुखे उद्घाटिते ये जीवा मुइ-12 हमपकादयो निपतन्ति निपत्य च विनाशमाविशन्ति तदप्यधिकरणं साधोरेव । सम्मति से पेव कवाडंमि' इत्यवयवं व्पाचिख्यामुराहजहेव कुंभाइसु पुब्बलित्ते, उब्भिज्जमाणे य हवंति काया। ओलिंपमाणेवि तहा तहेव, काया कवाडंमि विभासियव्वा ३५०
व्याख्या--यथैव 'कुम्भादौ' घटादौ, आदिशब्दात्कुतुपादिपरिग्रहः, पूर्वलिले उनियमाने 'कायाः पृथिवीकायादयो विराध्यमाना भवन्ति, उपलक्षणमेतत् , तेन दानक्रयविक्रयाधिकरणप्रवृत्तिश्च भवति, तथा कपाटेऽपि पूर्वदत्ते साध्वर्थमुद्घाटयमाने वेदितव्याः, तथाहि-यदा कपाटात् माकथमपि पृथिवीकायो जलभृतः करको वा वीजपूरादिकं वा मुक्तं भवति तदा तस्मिन्नुद्घाटयमाने कपाटे तदिराधना भवति, जलभृते करकादौ तु भिद्यमाने [वा] पानीयं प्रसपेत् प्रत्यासनचुल्यादावपि प्रविशेत, तथा च सत्यग्निविराधना, यत्र चाग्निस्तत्र वायुरिति वायुविराधना च, मूहकादिविवरप्रविष्टकोटिकागृहगोधिकादिसत्चविनाशे त्रसकायविराधना चेति, दानक्रयविक्रयाधिकरणमत्तिभावना च पूर्ववत्कर्तव्या । 'सम्पति सविसेसा' इत्यवयवं व्याचिख्यासुराह
घरकोइलसंचारा आवत्तण पीढगाइ हेट्रवरि । नितेवि एयअंतो डिभाईपेल्छणे दोसा ॥ ३५५॥ व्याख्या कपाटस्य ' सञ्चारात्' सञ्चलनागृहगोधिका, उपलक्षणमेतत् कीटिकोन्दुरादयश्च विराध्यन्ते, तथा मासादस्याधो भूमि
दीप अनुक्रम [३८२]
~ 216~