________________
आगम (४१/२)
"पिण्डनियुक्ति”- मूलसूत्र-२/१ (मूलं+नियुक्ति:+वृत्ति:) मूलं [३७७] → "नियुक्ति: [३४८] + भाष्यं [२७...] + प्रक्षेपं [३...]" मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित...........आगमसूत्र - [४१/२], मूलसूत्र - [०२/२] "पिण्डनियुक्ति" मूलं एवं मलयगिरिसूरि-रचिता वृत्ति:
प्रत गाथांक नि/भा/प्र ||३४८||
उब्भिन्ने छक्काया दाणे कयविकए य अहिगरणं । ते चेव कवाडंभिवि सविसेप्ता जंतमाईस ॥ ३४८॥
व्याख्या-उद्भिने-पिहितोद्भिन्ने षट् काया:-उद्भेदकाले पट कायाः पृथिवीकायादयो विराध्यन्ते, ततः प्रथमतः साधुनिमित्त तपादिमुखे उन्निन्ने सति पुत्रादिभ्यस्तैलादिमदाने, तथा क्रयविक्रये-क्रये विक्रो चाधिकरणं-बापपत्तिरुपजायते, तथा एत एवं 18 पट्कायविराधनादयो दोषाः ‘कपाटेऽपि कपाटोद्भिन्नेऽपि सविशेषास्तु 'यत्रादिषु' यन्त्ररूपकपादादिषु द्रष्टव्याः, तत्र यान्यतीव सम्पुटमागतानि कुञ्चिकया चोद्घाट्यन्ते यानि च ददरकोपरि पिट्टणिकाया एकदेशवासिनि मालमवेशरूपद्वारे तानि यन्त्ररूपकपाटानि | आदिशब्दात्परिघादिग्रहः । सम्मत्येनामेव गायां व्याचिख्यासुः प्रथमतः 'उन्भिन्ने छकाया' इत्यस्यवं व्याख्यानयन गाथाद्वयमाह
सञ्चित्तपुढविलित्तं लेलु सिलं वाऽवि दाउमोलित्तं । सच्चि सुपुढविलेयो चिरंपि उदगं अचिरलिते ॥ ३४९॥ एवं तु पुय्वलित्ते काया उल्लिंपणेऽवि ते चेव । तिम्मेउं उवलिंपइ जउमुई वावि तावेउं ॥ ३५ ॥
व्याख्या--इइ कुतुपादिमुखं दईरकोपरि कदाचित् 'लेजु' लेष्टुं शिलां वा-पाषाणावई प्रसिप्प जलाद्रीकृत सचित्तपृथिवीकायलितं भवति, तत्र सचित्तपृथिवीलेपः सचित्तः सन् चिरकालमप्यवतिष्ठते, उदकं तु 'अचिरलिमे ' अचिरकाल लिसे सम्भ-11 यति, किमुक्तं भवति?-पदि चिरकालसचित्तपृथिवीकापलिममुद्भिधते तहि सचितथिवी कायविनाशोऽचिरलिले नियमानेऽकायस्यापविनाशः, अचिरलिप्तमप्यत्रान्तर्मुहूर्त्तकालस्य मध्यवत्तिं द्रष्टव्यम्, अन्तर्मुहूर्वानन्तरं पृथिवीकापशस्त्रसम्मत उदकपचि तीभवति, ततो न तद्विराधनादोषः, उपलक्षणमेतत् , तेन प्रसादेरपि तदाश्रितस्य विनाशसम्मको द्रष्टव्यः । एवमू-अनेन प्रकारेण पूर्वलिो साध्वर्थ मुनिया
दीप अनुक्रम [३७७]
अथ 'उदिन्न' दोषस्य वर्णनं आरभ्यते
~214~
