________________
आगम
(४१/२)
प्रत
गाथांक
नि/भा/प्र
||२५२||
दीप
अनुक्रम [२७६]
मूलं [ २७६ ]
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित
पिण्डनिर्युतेर्मलयगि रीयाहृतिः
“पिण्डनिर्युक्ति”- मूलसूत्र -२/१ (मूलं + निर्युक्तिः+वृत्तिः)
-->
“निर्युक्तिः [२५२ ] + भाष्यं [ २३...] + प्रक्षेपं [२...]"
८०
आगमसूत्र - [४१/२] मूलसूत्र - [०२/२] "पिण्डनिर्युक्ति" मूलं एवं मलयगिरिसूरि-रचिता वृत्तिः
चुल्लुक्खा कम्माई आइमभंगेसु तीसुवि अकप्पं । पडिकुद्धं तत्थत्थं अन्नत्थगयं अणुन्नायं ॥ २५२ ॥
॥ ८४ ॥
व्याख्या - इद्द चुल्युस्खे कदाचिद् द्वे अध्याधाकमिके आधाकर्मिककर्दमसम्मिश्र वा भवेतां, कदाचिदेकतरा काचित्, तत्र च भङ्गाअत्वारः, तद्यथा-चुल्ली आधाकर्मिकी उखा च १ चुल्ली आधाकर्मिकी नोखा २ उखा आधाकर्मिकी न चुल्ली ३ नोखा आघाकर्मिकी नापि चुली ४ । तत्रादिमेषु त्रिष्वपि भङ्गेषु रन्धनेनावस्थानमात्रेण वा स्थितमकल्प्यं प्रतिदोषात् । अकल्यस्यापि तस्य विषयविभागेन * कल्प्यताम कल्प्यतां चाह - ' तत्र ' चुल्यादौ रन्धनेनान्यतो वाऽऽनीय स्थापनेन स्थितं सत् 'प्रतिक्रुष्टं ' निराकृतम्, अन्यत्र गतं पुनस्तदेवानुज्ञातं तीर्थकरादिभिः इयमत्र भावना - यदि तत्र राद्धमथवाऽन्यतः समानीय स्थापितं ततो यदि तदेवान्यत्र स्वयोगेन नीतं भवति न साध्वर्थं तहिं कल्पते । तदेवं चुल्युखास्थितस्य कल्पयाकल्यविधिमुपदर्श्य सम्पति चुल्याद्युपकरणानां प्रतिभावं दिदर्शयिषुः 'चुलुकवलिया डोए' इति पूर्वोक्तगाथावयवं व्याख्यानयति —
कम्मियकद्दममिस्सा खुली उक्खा य फडगजुया उ । उबगरणपृइमेयं डोए दंडे व एगयरे ॥ २५३ ॥
व्याख्या— आधाकम्मिकेन कर्द्दमेन या मिश्रा, किमुक्तं भवति ? – कियता शुद्धेन कियता चाधाकर्मिकेण या निष्पादिता चुली उखा च सा आधाकर्मिककर्दममिश्रा, कथम् ? इति, आह— 'फडगजुया उ 'त्ति, अत्र हेती प्रथमा तवोऽयमर्थः यतः फडुगेन- आधाकमिंकेन कर्दमसूचकेन युता तत आधाकर्मिककर्दम मिश्रा, सा इत्थंभूता उपकरणपूतिः, तथा 'ढोए ' इति देशे समुदायशब्दोपचारात् डोय इत्युक्ते डोयस्याग्रभागो गृह्यते, तस्मिन् यद्वा दण्डे एकतरस्मिन्नाधाकर्मणि स दारुहस्तकः पृतिर्भवति, एवमनया दिशा अन्यस्याप्युपकर
Education International
For Penal Lise Only
~ 171~
३ प्रतिदोष स्वरूपभेदौ
॥ ८४ ॥