________________
आगम (४१/२)
“पिण्डनियुक्ति”- मूलसूत्र-२/१ (मूलं+नियुक्ति:+वृत्ति:) मूलं [२५६] → “नियुक्ति: [२३३] + भाष्यं [२३...] + प्रक्षेपं " . मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..........आगमसूत्र - [४१/२], मूलसूत्र - [०२/२] "पिण्डनियुक्ति” मूलं एवं मलयगिरिसूरि-रचिता वृत्ति:
प्रत गाथांक नि/भा/प्र ||२३३||
पिण्डनियुकेमेळयगिरीयात्तिः ।। ८०॥
व्याख्या--दर्द शाल्पोदनादिकमुद्धरितं देहि मा 'शेष' कोद्रवकूरादि, अनेन द्रव्यच्छिन्नमुक्तं, तदपि च शाल्पोदनादिकमन्तळ- २ औदेशिवस्थितं बहिर्व्यवस्थितं वा एकतरं न शेषम् , अनेन क्षेत्रच्छिन्नमुक्तं, तथाऽमुकस्या वेलाया आरभ्य यावदमुका वेला, यथा प्रहरादारभ्य। कभेदाः यावत्महरद्वयं तावदेहि, अनेन कालच्छिन्नमुक्तं, भावच्छिन्नं तु स्वयमभ्यूय, तथैवं यावत्तव रोचते तावदेहि मा स्वरुचिमतिक्रम्यापि ।।
गाया सम्पत्युदिष्टमधिकृत्य कल्प्याकल्प्यविधिमाद| दवाईछिन्नपि हु जइ भणई आरओऽवि मा देह । नो कप्पइ छिन्नपि हु अच्छिन्नकडं परिहति ॥ २३४ ॥
ब्याख्या-रह यदू द्रव्यक्षेत्रादिभिः पृथग्निर्धारितं तदतिरिच्य शेषं समस्तमपि कल्पते, तस्य दानार्थं सङ्कल्पितत्वाभावात् केवलं द्रव्यादिच्छिन्नमपि-द्रव्यक्षेत्रादिभिः पृथनिर्धारितमपि हुः' निश्चितं यदि गृहस्वामी आरत एव-देयस्य वस्तुनो नियतादवधेरागपि । भणति, यथा मा इत ऊर्च कस्मायपि देहीति, यथा महरदयं यावत्पूर्व किश्चिदातुं निरोपितं, ततो दानपरिणामाभावादयोगेव निषेधति'मा इत ऊर्च दद्या'दिति तदा तच्छिन्नमपि कल्पते, तस्य सम्पत्यात्मीयसचाकीकृतत्वात, यत्पुनरच्छिमकृतमच्छिन्नम्-अनिद्धारित कृतं वर्तते तत्परिहरन्ति, अकल्प्यत्वात, इस्थमेव भगवदाज्ञाविजृम्भणात्, यदा स्वच्छिन्नमपि पवादानपरिणामाभावादवोगेवात्मार्थीकृतं भवति तदा तस्कल्पते । सम्पति सम्पदानविभागमधिकृत्य करण्याकल्प्यविधिमाह
॥८ ॥ अमुगाणंति व विजउ अमुकाणं मित्ति एत्थ उ बिभासा । जत्थ जईण विसिट्ठो निद्देसो तं परिहरंति ॥ २३५॥ व्याख्या-अमुकेभ्यो दद्यात् माऽमुकेभ्य इत्येवं सम्पदानविशेषविषये सङ्कल्पे कृते विभाषा द्रष्टव्या, कदाचित्कल्पते कदाचिन्न,
दीप अनुक्रम [२५६]
~ 163~