________________
आगम
आवश्यक”- मूलसूत्र-१ (मूलं+नियुक्ति:+वृत्तिः ) अध्ययन [१], मूलं [२] / [गाथा- ], नियुक्ति: [१०३५], भाष्यं [१८५...]
(४०)
प्रत
सूत्रांक
OGRESSE
सामाइयं च परिणामओ एक ॥१॥ णाणाइसहावं सामाइय जोगमाइकरणं च । उभयं च स परिणामो परिणामाणण्णया जं च ॥२॥ तेणाया सामइयं करणं च चसद्दओ अभिण्णाई । णणु भणियमणण्णत्ते तण्णासे जीवणासोत्ति ॥३॥ जइ तप्पज्जयनासो को दोसो होउ ? सबहानस्थि। सो उप्पायवयधुवधम्माणंतपज्जाओ॥४॥ सर्व चिय पइसमयं उप्पज्जइ3 णासए य णिचं च । एवं चेव य सुहदुक्खबंधमोक्खाइसम्भावो ॥५॥ एगं चेव य वत्थु परिणामवसेण कारगंतरयं । पावइ तेणादोसो विवक्खया कारगं जं च ॥६॥ कुंभोऽवि सज्जमाणो कत्ता कम्म स एव करणं च । णाणाकारगभावं लहइ जहेगो विवक्खाए ॥७॥जह वा नाणाणण्णो नाणी नियओवओगकालंमि । एगोऽवि तस्सभावो सामाइयकारगो चे ॥८॥" साम्प्रतं परिणामपक्षे सत्येकत्वानेकत्वपक्षयोरविरोधेन कर्तृकर्मकरणव्यवस्थामुपदर्शयन्नाह
एगत्ते जह मुढि करेइ अत्यंतरे घडाईणि । वत्यंतरभावे गुणस्स किं केण संबद्धं ॥ १०३६ ॥ व्याख्या-'एकत्वे' कर्तृकर्मकरणाभेदे कर्तृकर्मकरणभावो दृष्टः, यथा मुष्टिं करोति, अत्र देवदत्तः कर्ता तद्धस्त एव
सामायिकं च परिणामत ऐक्यम् ॥ १॥ यम्माज्ञानादिखभावं सामायिक योगादि (कांह) करणं च । नभयं बस परिणामः परिणामानन्यता। यच्च ॥ २ ॥ तेनारमा सामायिक करणं च चशब्दतोऽभिन्नानि । ननु भणितमनन्यावे तमाशे जीवनाश इति ॥३॥ यदि तपोयनाशः (सामाविकरूपप.) को दोषो भवतु ? सर्वथा नास्ति । बासा (आत्मा) उत्पादन्ययध्रौव्यधर्माऽमन्तफ्यायः ॥ ५॥ सर्वमेव प्रतिसमयमुपयते नश्यति च नित्यं । च । एवमेव मुखदुःखबन्धमोक्षादिसजावः ॥ ६॥ एकमेव च वस्तु परिणामवशेन कारकाम्तरताम् । पामोति तेनादोपः--विवक्षया कारकाणि यत् ॥ ६॥5 कुम्भोऽपि सषमानः कर्ता कर्म च स एव करणं च । नामाकारकभावं लभते यफको विवक्षया ॥ ७॥ यथा वा ज्ञानानन्यो ज्ञानी निनोपयोगकाले । एको. | ऽपि तरस्यभावः सामायिककारकश्चैवम् ॥ ८॥
दीप
अनुक्रम
B
oaroo
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित...........आगमसूत्र - [४०], मूलसूत्र - [१] “आवश्यक" मूलं एवं हरिभद्रसूरि-रचित वृत्ति:
~954~
