________________
आगम
“आवश्यक"- मूलसूत्र अध्ययन [१], मूलं [२] / [गाथा- ], नियुक्ति: [१०१६...], भाष्यं [१६५]
(४०)
आवश्यक- उत्कृष्टं तु त्रयस्त्रिंशत् सागरोपमाणे पूर्वकोट्याऽधिकानि, कथम् ?, इह कश्चित् संयतमनुष्य औदारिकसर्वशार्ट कृत्वा- सूत्रस्पर्श हारिभ-
1नुत्तरसुरेषु त्रयस्त्रिंशत्सागरोपमाण्यतिवाह्य पुनर्मनुष्येष्वौदारिकसर्वसङ्घातं कृत्वा पूर्वकोट्यन्ते औदारिकसर्वशाट करो-IX वि०१ द्रीया | तीति, उक्तं च भाष्यकारेण-"खुड्डागभवग्गणं जहन्नमुक्कोसयं च तित्तीसं। तं सागरोवमाई संपुन्ना पुषकोडी उ ॥ १॥
गुरवस्तु ब्याचक्षते-तदारम्भसमयस्य पूर्वभवशाटेनावरुद्धत्वात् समयहीनं क्षुल्लकभवग्रहणं जघन्यं शाटान्तरमिति, तथा |च किलेवमक्षराणि नीयन्ते-त्रिसमयहीन क्षुल्लकमित्येतदपि न्याय्यमेवास्माकं प्रतिभाति, किन्त्वतिगम्भीरधिया भाष्यकृता सह विरुध्यत इति गाथार्थः ॥ इदानीं सङ्घातपरिशाटान्तरमुभयरूपमष्यभिधित्सुराहअंतरमेगं समयं जहन्नमोरालगहणसाउस्स । सतिसमया उक्कोसं तित्तीसं सागरा हुंति ॥ १६६ ॥ (भा०) ___ व्याख्या-'अन्तरम्' अन्तरालम् , कं समयं 'जघन्य' सर्वस्तोकम् औदारिकग्रहणशाटयोरिति, सत्रिसमयान्युत्कृष्टं त्रयस्त्रिंशत् सागरोपमाणि भवन्तीति गाथाक्षरार्थः ॥ भावार्थस्तु भाष्यगाथाभ्यामवसेयः, ते चेमे-"उभयंतरं| जहणं समओ निविग्गहेण संघाए । परमं सतिसमयाई तित्तीसं उदहिनामाई ॥१॥ अणुभवि देवाइसु तेत्तीसमिहा-18 गयस्स तइयंमी । समए संघायतओ नेयाई समयकुसलेहिं ॥२॥” उक्तौदारिकमधिकृत्य सर्वसङ्घातादिवक्तव्यता, साम्प्रतं
का॥४६० विक्रियमधिकृत्योच्यते, तत्रेयं गाथा
शुलकभवमहणं जघन्यमुस्कृष्टं च वनिशत् । तत् सागरोपमाणि संपूर्णानि पूर्वकोटीत ॥२ त्रिभिरून सर्वबन्धस्य समयोनं सर्वशाटोति भावार्थः । ३ उभयान्तर जघन्य समयो विधिप्रहेण संचाते । परमं सत्रिसमयानि त्रयस्त्रिंशत् अदधिनामानि ॥२॥ अनुभूप देवादिषु प्रयधिशतमिहागतस्य तृतीये । समये संघातयत एवं सेवानि समयकुशलैः ॥ २॥* संवाययओ दुविहं साढत्तरं योच्छ (इति वि. भा.)
SACROCEROSSSSSS
अनुक्रम [२]
JABERatunintamatana
Sarwajaniorary.org
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..........आगमसूत्र - [४०], मूलसूत्र - [१] “आवश्यक" मूलं एवं हरिभद्रसूरि-रचित वृत्ति:
~923~