________________
आगम
“आवश्यक”- मूलसूत्र-१ (मूलं+नियुक्ति:+वृत्ति:) अध्ययन [-], मूलं [-/गाथा-], नियुक्ति: [७८७], भाष्यं [१४८...]
(४०)
प्रत
सूत्राक
तलिङ्गत्वात् , नापि तीर्थान्तरीयाः, नान्यतीर्थ्याः, यतस्तदर्थाय यत् कृतं तत् कल्प्यमेव भवति, अतोऽव्यक्ता एत इति | |गाथार्थः ॥ आह-बोटिकानां यत् कारितं तत्र का वार्ता ?, उच्यतेमिच्छादिट्टीयाणं जंतेसिं कारियं जहिं जस्थ । सम्बपि तय सुद्धं मूले तह उत्सरगुणे य ॥ ७८८ ॥ दारं ॥ | व्याख्या-'मिथ्यादृष्टीनां बोटिकानां 'यद्' अशनादि तेषां कारितं यस्मिन् काले यत्र क्षेत्रे सर्वमपि तत् शुद्धं 3-कल्प्यमिति भावना, मूलगुणविषयं तथोत्तरगुणविषयं चेति गाथार्थः । उक्त समवतारद्वारम् , अधुनाऽनुमतद्वारं व्या
ख्यायते-तत्र यद्यस्य नयस्य सामायिक मोक्षमार्गत्वेनानुमतं तदुपदर्शयन्नाहसातवसंजमो अणुमओ निग्गंथं पवयणं च ववहारो। सहजसुयाणं पुण निव्वाणं संजमो चेव ॥ ७८९॥ दारं ॥
व्याख्या-तापयतीति तपः तपप्रधानः संयमस्तपःसंयमः असौ 'अनुमतः' अभीष्टो मोक्षाङ्गतयेति, निम्रन्थानामिदं नम्रन्थ्यम्-आहेतमिति भावना, किं!-प्रवचनं श्रुतमित्यर्थः, चशब्दोऽनुक्कसम्यक्त्वसामायिकसमुच्चयार्थः, 'ववहारों' त्ति एवं व्यवहारो व्यवस्थितः, व्यवहारग्रहणाच्च तदधोवर्तिनगमसंग्रहनयद्वयमपि गृहीतं वेदितव्यं, ततश्चैतदुक्तं भवतिनैगमसंग्रहव्यवहारास्त्रिविधमपि सामायिक मोक्षमार्गतयाऽनुमन्यन्ते, तपःसंयमग्रहणाच्चारित्रसामायिकं, प्रवचनग्रह|णाद् श्रुतसामायिक, पशब्दात् सम्यक्त्वसामायिकम् , आह-यद्येवं किमिति मिथ्यादृष्टयः १, उच्यते, यतो व्यस्तान्यप्यनुमन्यन्ते, न सापेक्षाण्येव, शब्दऋजुसूत्रयोः पुनः कारणे कार्योपचारात् निर्वाणमार्ग एव निर्वाणं संयम एवेत्यनुमतम् , ऋजुसूत्रमुल्लङ्यादौ शब्दोपन्यासः शेषोपरितननयानुमतसंग्रहार्थः, एतदुक्तं भवति-ऋजुसूत्रादयः सर्वे चारित्रसामायि
दीप
अनुक्रम
JAMERIX
KIMiDramom
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..........आगमसूत्र - [४०], मूलसूत्र - [१] “आवश्यक" मूलं एवं हरिभद्रसूरि-रचित वृत्ति:
~654~
