________________
आगम
(४०)
“आवश्यक”- मूलसूत्र-१ (मूलं+नियुक्ति:+वृत्तिः)
अध्ययनं [-], मूलं [- /गाथा-], नियुक्ति: [१६/१], भाष्यं [-] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..........आगमसूत्र - [४०], मूलसूत्र - [१] "आवश्यक" मूलं एवं हरिभद्रसूरि-रचित वृत्ति:
है
प्रत
सूत्राक
शत इति, एवं क्षेत्रतो लोकालोक, कालतः सर्वकालं, भावतस्तु औदयिकादीन् पश्च भावानिति, सर्वभावानां चानन्तभार्गमिति । उक्तं मतिज्ञानं, इदानीं अवसरप्राप्तं श्रुतज्ञान प्रतिपिपादयिपुराह
सुपणाणे पयडीओ, वित्थरओ आवि वोच्छामि ॥१६॥ व्याख्या-श्रुतज्ञानं पूर्व व्युत्पादितं तस्मिन् , प्रकृतयो भेदा अंशा इति पर्याया, ताः, 'विस्तरतः' प्रपञ्चेन, चशब्दात संक्षेपतश्च, अपिशब्दः संभावने, अवधिप्रकृतीश्च 'वक्ष्ये' अभिधास्ये ॥ १६ ॥ इदानीं ता एव श्रुतप्रकृतीः प्रदर्शयन्नाह
पत्तेयमक्खराई, अक्खरसंजोग जत्तिआ लोए । एवइया पयडीओ, सुय नाणे हुंति णायब्वा ॥१७॥ व्याख्या-एकमेकं प्रति प्रत्येक, अक्षराण्यकारादीनि अनेकभेदानि, यथा अकारः सानुनासिको निरनुनासिकश्च, पुनरेकेकनिधा-हस्वः दीर्घः प्लुतश्च, पुनरेकैकखिधैव-उदात्तः अनुदात्तः स्वरितश्च, इत्येवमकारः अष्टादशभेदः, इत्येवमन्येष्वपिन इकारादिषु यथासंभवं भेदजालं वक्तव्यमिति । तथा अक्षराणां संयोगा' अक्षरसंयोगाः संयोगाश्च द्यादयः यावन्तो लोके |
ACCOACCASE
दीप
अनुक्रम
धांतिकायादीनामाधार योऽम्य इतस्था, २ अतीतामागतवर्तमानरूपम् । क्षेत्रादिष्वपि सामान्यादेशमखनुवर्तनीय, 'भावमीण भाभि|णियोहि भनाणी आएसेणं सो भाचे जाण'ति श्रीमन्दीसूत्रगतं वाषयमालम्वेदम्. सर्वभावबोधेन सर्वज्ञत्वात्तियों तद्वारणाय, 'मतिश्रुतबोनिबन्धः सर्वजम्वेष्वसबंपर्याये' इति तत्वार्थे अ० १ सूत्रम् २. आलमये, सर्वपर्यायाणामनन्तभागं युपते मतिज्ञानी, सनशानिनोः कथविदभेदादेयं शामिद्वारा। शानभेदानां कपनं. ५ लवणे दीर्घाभा सम्यक्षराणां स्वाभावं व्यजनानां हवाधभावं भावेश्य, पूर्वव्युत्पादितं १-२-४-५. + दम् २-४, अक्षरसंयोगान०१.
SARERaunintamarana
अथ श्रुतज्ञानस्य प्रतिपादनम् क्रियते
~ 48~
