________________
आगम
आवश्यक”- मूलसूत्र-१ (मूलं+नियुक्ति:+वृत्ति:) अध्ययनं [६], मूलं [सू.] / [गाथा-], नियुक्ति: [१५८८] भाष्यं [२५३...]
(४०)
आवश्यक- हारिभ- द्रीया
प्रत सूत्रांक
॥८५०॥
[सू.]
हेतुत्वेन तदेव स्वादयतीत्यर्थः । विचित्र निरुक्तं पाठात्, धमति च रौति च भ्रमर इत्यादिप्रयोगदर्शनात् , साधुरेवायम-IA न्वर्थ इति गाथार्थः ॥ १५८८ ॥ उक्तः पदार्थः, पदविग्रहस्तु समासभाक्पदविषय इति नोक्तः । अधुना चालनामाह
नाध्य सब्वोऽविय आहारो असणं सम्वोऽवि बुचई पाणं । सव्वोऽविखाइमतिय सम्वोऽविय साइमं होई ॥१५८९॥ १० प्रत्या
यद्यनन्तरोदितपदार्थापेक्षया अशनादीनि ततः सर्वोऽपि चाहारश्चतर्विधोऽपीत्यर्थः अशनं, सर्वोऽपि चोच्यते पानाख्यानानि सर्वोऽपि च खादिमं सर्व एव स्वादिमं भवति, अन्यथा विशेषात् , तथाहि-यथैवाशनमोदनमण्डकादि क्षुधं शमयति तथैव पानक द्राक्षाक्षीरपानादि खादिममपि च फलादि स्वादिममपि ताम्बूलपुगफलादि, यथा च पानं प्राणानामुपग्रहे वर्त्तते एवमशनादीन्यपि, तथा चत्वार्यपि खे मान्ति चत्वार्यपि वा स्वादयन्ति आस्वाद्यन्ते वेति न कश्चिद् विशेषः, तस्मादयु|क्तमेवं भेद इति गाथार्थः ॥ १५८९ ॥ इयं चालना, प्रत्यवस्थानं तु यद्यपि एतदेवं तथापि [तुल्यार्थत्वप्राप्तावपि] रूदितो नीतितः प्रयोजनं संयमोपकारकमस्ति एवं कल्पनायाः, अन्यथा दोषः, तथा चाहजइ असणमेव सब्वं पाणग अविवजणंमि सेसाणं । हवइ य सेसविवेगो तेण विहत्ताणि चउरोऽवि ॥१५९०॥ | यद्यशनमेव सर्वेमाहारजातं गृह्यते ततः शेषापरिभोगेऽपि पानकादिवजने-उदकादिपरित्यागे शेषाणामाहारभेदानां निवृत्तिने कृता भवतीति वाक्यशेषः, ततः का नोहानिरिति चेत् ? भवति शेषविवेकः-अस्ति च शेषाहारभेदपरित्यागः, म्यायोपपत्नत्वात् , प्रेक्षापूर्विकारितया त्यागपालन न्यायः, स चेह सम्भवति, तेन विभक्तानि चत्वार्यपि अशनादीनि, तदेक-16 ॥५०॥ | भावेऽपि तत्तद्भेदपरित्यागे एतदुपपद्यत एवेति चेत्, सत्यमुपपद्यते दुरवसेयं तु भवति, तस्यैव देशस्त्यक्तस्तस्यैव नेति
दीप अनुक्रम [८२]
CRO4
andiorary.om
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित...........आगमसूत्र - [४०], मूलसूत्र - [१] “आवश्यक" मूलं एवं हरिभद्रसूरि-रचित वृत्ति:
~1702 ~
