________________
आगम
आवश्यक”- मूलसूत्र-१ (मूलं+नियुक्ति:+वृत्तिः ) अध्ययन [४], मूलं [सू.] / [गाथा-], नियुक्ति: [१२७३...] भाष्यं [२०६...],
(४०)
प्रत सूत्रांक
[सू.]
चतुर्दशभिर्भूतप्रामैः, क्रिया पूर्ववत् , भूतानि-जीवास्तेषां ग्रामाः-समूहा भूतग्रामास्तैः, ते चैवं चतुर्दश भवन्ति
एगिदियमुटुमियरा सणियर पणिदिया व समीतिचऊ । पजत्तापज्जता भेएणं चोदसणामा ॥३॥ व्याख्या-एकेन्द्रियाः-पृथिव्यादयः सूक्ष्मेतरा भवन्ति, सूक्ष्मा बादरावेत्यर्थः, संज्ञीतराः पश्चेन्द्रियाश्च, संझिनोऽसंज्ञिनश्चेति भावना, 'सबीतिच'त्ति सह द्वीन्द्रियत्रीन्द्रियचतुरिन्द्रियैः, एते हि पर्याप्तकापर्याप्तकभेदेन चतुर्दश भूतग्रामा भवान्त, स्थापना यसअप | सपाबाद पापा एवं चतुदेशप्रकारो भूतग्रामः प्रदर्शितः, अधुनाऽमुमेव गुणस्थानद्वारेण दर्शयन्नाहऽप | बेपसनहणिकार:
ते उप | ते प
चपाचप| उसे प संप सं संप । मिच्छविही सामायणे य तह सम्ममिच्छदिही व अविरसम्मदिही विस्थाविरए पमचे ॥1॥
तत्तो य अप्पमतो नियंहिअनियहिवायरे सुहमे । उवसंतस्त्रीणमोदे छोइ संजोगी जोगी य॥२॥ गाथाद्वयस्य व्याख्या-कश्चिद्भूतग्रामो मिथ्यादृष्टिः, तथा सास्वादनश्चान्यः, सहैव तत्त्वश्रद्धानरसास्वादनेन वर्तत इति सास्वादनः, कणघण्टालालान्यायेन प्रायः परित्यक्तसम्यक्त्वः, तदुत्तरकालं पडावलिकाः, तथा चोकम्-"उवसमसंमत्तातो चयतो मिच्छं अपावमाणस्स । सासायणसंमत्तं तदंतरालंमि छावलियं ॥१॥" तथा सम्यग्मिथ्यादृष्टिश्च
अपरामसम्यक्रवात् व्यवमानस्य मिथ्यात्वमप्रामुवतः। सास्वादनसम्यक्त्वं तदन्तराळे पदावलिकाः॥1॥
दीप अनुक्रम [२५]
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..........आगमसूत्र - [४०], मूलसूत्र - [१] “आवश्यक" मूलं एवं हरिभद्रसूरि-रचित वृत्ति: जीवानाम् १४ भेदानां वर्णनं
~ 1302 ~