________________
आगम
आवश्यक”- मूलसूत्र-१ (मूलं+नियुक्ति:+वृत्तिः) अध्ययन [४], मूलं [सू.] / [गाथा-], नियुक्ति: [१२७१...] भाष्यं [२०४...],
(४०)
हारिभद्रीया
प्रत सूत्रांक [सू...]
॥५८२।।
श्वरं वा' तत्र युज्यन्त इति योगा:-मनोवाकायच्यापारलक्षणाः तैरीश्वर:-प्रधानस्तं, तथाहि-अनुत्तरा एव भगवतो मनो- प्रतिक्रमबाकायच्यापारा इति, यथोकमू-दवमणोजोएणं मणणाणीणं अणुत्तरार्ण च । संसयवोच्छित्तिं केवलेण नाऊण साकणाणाध्यान
॥रिभियपयक्खरसरला मिच्छितरतिरिच्छसगिरपरिणामा । मणणिवाणी वाणी जोयणनिहारिणी जं च ॥२॥ एका य अणेगेसिं संसयवोच्छेयणे अपडिभूया । न य णिविजइ सोया तिप्पड़ सबाउएणपि ॥३॥ सबसुरेहिंतोविह अहिंगो तो य कायजोगो से । तहवि य पसंतरूवे कुणइ सया पाणिसंघाए ॥ ४॥ इत्यादि, युज्यते वाऽनेन केवल-| ज्ञानादिना आरमेति योग:--धर्मशुक्लध्यानलक्षणः स येषां विद्यत इति योगिनः-साधवस्तरीश्वरः, तनुपदेशेन तेषां प्रवृत्तेस्तत्सम्बन्धादिति, तेषां वा ईश्वरो योगीश्वरः, ईश्वरः प्रभुः स्वामीत्यनर्थान्तरं, योगीश्वरम् , अथवा योगिस्मर्य-योगिचिन्त्य ध्येयमित्यर्थः, पुनरपि स एव विशेष्यते-शरण्यं,तत्र शरणे साधुः शरण्यस्तं-रागादिपरिभूताश्रितसत्त्ववत्सलं रक्षकमित्यर्थः, ध्यानाध्ययनं प्रवक्ष्यामीत्येतद् व्याख्यातमेव । अनाऽऽह-यः शुक्लध्यानाग्निना दग्धकर्मेन्धनः स योगेश्वर एव यश्च योगे-| श्वरःस शरण्य एवेति गतार्थे विशेषणे, न,अभिप्रायापरिज्ञानाद् इह शुक्ध्यानाग्निना दग्धकर्मेन्धनः सामान्यकेवल्यपि भवति, नत्वसौ योगेश्वरः, वाकायातिशयाभावात् , स एव च तत्त्वतः शरण्य इति ज्ञापनार्थमेवादुष्टमेतदपि, तथा चोभयपदव्य
॥५८२॥ यमनोयोगेन मनोशानिनामनुत्तराणां च । संशयन्युविधति केवलेन ज्ञाया सदा करोति ॥॥ रिभितपदाक्षरसरला ग्लेकोतरतियफवगी-1 परियामा । मनोनि पिणी वाणी योजनच्यापनी यस ॥२॥ एका चानेकेषो संपायच्युच्छेदनी अपरिभूतानि च निर्विद्यते भोता तृष्यति सायुपाऽपि ॥२॥ सर्वसुरेभ्योऽपि अधिकः कान्तश्च काययोगस्तस्य । तथापि च प्रशान्तरूपान् करोति सदा प्राणिसंघातान् ॥ ४॥
दीप अनुक्रम [२१..]
RECEN
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..........आगमसूत्र - [४०], मूलसूत्र - [१] “आवश्यक" मूलं एवं हरिभद्रसूरि-रचित वृत्ति:
~1167~