________________
आगम
आवश्यक”- मूलसूत्र-१ (मूलं+नियुक्ति:+वृत्ति:) अध्ययन [३], मूलं [-] / [गाथा-७...], नियुक्ति: [११०५], भाष्यं [२०३...]
(४०)
प्रत सूत्रांक
||७..||
असंजयं न वंदिजा, मायरं पिपरं गुरुं । सेणावई पसत्यारं, रायाणं देवयाणि य ॥ ११०५॥ व्याख्यान संयता असंयताः, अविरता इत्यर्थः, तान्न वन्देत, के-'मातरं जननी तथा 'पितरं' जनकम् , असंयतमिति वर्तते, प्राकृत्यशैल्या चाऽसंयतशब्दो लिङ्गत्रयेऽपि यथायोगमभिसंबध्यते, तथा 'गुरु' पितामहादिलक्षणम् , असं-| | यतत्वं सर्वत्र योजनीयं, तथा हस्त्यश्वरथपदातिलक्षणा सेना तस्याः पतिः सेनापतिः-गणराजेत्यर्थः, तं सेनापति, 'प्रशस्तार' प्रकर्षण शास्ता प्रशास्ता तं-धर्मपाठकादिलक्षणं, तथा बद्धमुकुटो राजाऽभिधीयते तं राजानं, दैवतानि च न वन्देत, देवदेवीसङ्ग्रहार्थं दैवतग्रहणं, चशब्दालेखाचार्यादिग्रहो वेदितव्य इति गाथार्थः ॥ ११०५॥ इदानीं यस्य वन्दनं कर्तव्यं स उच्यते
समणं वंदिन मेहावी, संजयं सुसमाहियं । पंचसमिय तिगुतं, अस्संजमदुगुंछगं ॥ ११०६ ॥
व्याख्या-श्रमणः-प्राग्निरूपितशब्दार्थः तं श्रमणं 'वन्देत' नमस्कुर्यात्, का?-'मेधावी' न्यायावस्थितः, स खलु दाश्रमणः नामस्थापनादिभेदभिन्नोऽपि भवति, अत आह-संयत सम्-एकीभावेन यतः संयतः, क्रियां प्रति यलवानित्यर्थः,
असावपि च व्यवहारनयाभिप्रायतो लग्ध्यादिनिमित्तमसम्पूर्णदर्शनादिरपि संभाव्यते, अत आह-'सुसमाहितं' दर्शनादिषु ४ सुष्टु-सम्यगाहितः सुसमाहितस्तं, सुसमाहितत्वमेव दयते-पञ्चभिरीर्यासमित्यादिभिः समितिभिः समितः पञ्चसमितस्तं
तिसृभिर्मनोगुस्यादिभिर्गुप्तिभिर्गुप्तस्तं त्रिगुप्त, प्राणातिपातादिलक्षणोऽसंयमः असंयम गर्हति-जुगुप्सतीत्यसंयमजुगुप्सका स्तम्, अनेन दृढधर्मता तस्यावेदिता भवतीति गाथार्थः ॥११०६ ॥ आह-किमिति यस्य कर्तव्यं वन्दनं स एवादी
दीप
अनुक्रम [९..]
ACChitth
मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित..........आगमसूत्र - [४०], मूलसूत्र - [१] “आवश्यक" मूलं एवं हरिभद्रसूरि-रचित वृत्ति:
~ 1034 ~
