________________
आगम
(१६)
"सूर्यप्रज्ञप्ति" - उपांगसूत्र-५ (मूलं+वृत्ति:) प्राभृत [१३], -------------------- प्राभृतप्राभृत [-], -------------------- मूलं [७९] मुनि दीपरत्नसागरेण संकलित...........आगमसूत्र - [१६], उपांग सूत्र - [५] "सूर्यप्रज्ञप्ति" मूलं एवं मलयगिरि-प्रणीत वृत्ति:
.
प्रत सूत्रांक
25-%
[७९]
. जातानि नव शतानि पट्यधिकानि ९६०, तेषां द्वापष्ट्या भागो हियते, लब्धाः पश्चदश मुहूर्ताः १५, ते मुहूर्तराशी प्रक्षि-11 प्यन्ते, जातानि मुहूर्तानामष्टौ शतानि पञ्चाशीत्यधिकानि ८८५, शेषाश्चोद्धरन्ति त्रिंशत् द्वापष्टिभागा मुहूर्तस्य, एतदेव प्रतिविशेषावबोधार्थ वैविक्त्येन स्पष्टयति-'ता दोसिणाओं'इत्यादि, ता इति पूर्ववत् , ज्योत्स्नाप्रधानः पक्षो ज्योत्स्ना
पक्षः शुक्लपक्ष इत्यर्थः तस्मात् अन्धकारपक्षमयमानो-गच्छन् चन्द्रः चत्वारि मुहूर्तशतानि द्विचत्वारिंशानि-द्विचत्वाद्वारिंशदधिकानि पट्चत्वारिंशतं च द्वापष्टिभागान मुहूर्तस्य वावदपवृद्धिं गच्छत्तीति वाक्यशेषः, यानि यथोक्तसयाकानि
मुहूर्त्तशतानि यावचन्द्रो राहुविमानप्रभया रज्यते, कथं रज्यते इति तमेव रागप्रकारं तद्यथेत्यादिना प्रकटयति, प्रधPमाया-प्रतिपक्षणायां तिथी परिसमामुयल्या प्रथम-परिपूर्ण पश्चदशं भाग यायदण्यते, द्वितीयायां परिसमाप्तवत्या तिथौ ।
परिपूर्ण द्वितीयं पञ्चदर्श भागं यावत् , एवं यावत्पश्चदश्यां तिथौ परिसमामुवत्यां परिपूर्ण पञ्चदशं भागं यावद्ज्यते, तस्याश्च पादश्यास्तिधेश्वरमसमये चन्द्रः सर्वात्मना राहुविमानप्रभया रक्तो भवति, तिरोहितो भवतीति तात्पर्याः, यस्तु पोडशो भागो द्वापष्टिभागद्वयात्मकोऽनावृतस्तिष्ठति स स्तोकत्वाददृश्यत्वाच न गण्यते, 'अबसेसे'इत्यादि, तंच पश्चदश्यास्तिथेश्वरमसमयं मुक्त्वा अन्धकारपक्षप्रथमसमयादारभ्य शेपेषु सर्वेप्यपि समयेषु चन्द्रो रको भवति विरक्तश्च कियानंशस्तस्य राहुणा आवृतो भवति कियांश्चानावृत इति भावः, अन्धकारपक्षवक्तव्यतोपसंहारमाह-'इयण्ण'मित्यादि.. इयमन्धकारपक्षे पञ्चदशी तिथिः णमिति वाक्यालङ्कारे अमावास्या-अमावास्या नानी अत्र युगे प्रथम पर्व अमावास्या, इह मुख्यवृत्त्या पर्वशब्दस्याभिधेयममावास्या पौर्णमासी च, उपचारात् पक्षे पर्वशब्दस्य प्रवृत्तिस्तत उक्तम्-"एस्थ गं
दीप अनुक्रम
[१०७]
~ 474~